Aile hayatı, hak ve sorumlulukların ihlâliyle sarsılır. Devamı durumunda bunlar birike birike, çatlamalara sebep olur.

Aile bireylerinin keyfî muâmeleleri de vazife, hak ve görevlerin ihmâl, hatta suistimaline yol açar. Bundan dolayıdır ki, İslâmda hiçbir mesele, şahısların keyfine bırakılmaz. Aile müessesesesinin sağlam temeller üzerinde kurulabilmesi için gerekli tedbirler alındığı gibi, huzur ve mutluğu için de bireylerin ayrı ayrı hakları, görevleri, sorumlulukları sıralanmış; kemaliyle işleyebilmesi için de zemin hazırlanmıştır:
Anne-baba hakları, eş (karı-koca) hakları, çocuk hakları, kadın hakları, akraba, komşu, insan, hatta hayvan, bitki ve eşya hakları...
Hakların yanında herkesin görevleri de belirtilmiştir. Meseleler kimsenin şahsî, indî, beşerî istek ve arzularına bırakılmamış; âdil ve fıtrata/yaratılışa uygun haklar, selâhiyetler, mesuliyetler, vazifeler bir bir sayılmıştır.
Bununla da kalınmamış, hak ve vazifelerin eğitim ve terbiye yoluyla akıl, kalb ve vicdânlara yerleşmesi, pratiğe, fiiliyata dökülebilmesi için de gerekli tedbirler alınmıştır.
İslâm kaynaklarında bu hak ve vazifeler çok detaylı olarak açıklanmıştır.
İslâma göre kadın ve erkek aynı gâye ve hikmet için yaratılmış, aynı cevher ve ruhu taşımaktadır. Aynı emir ve nehiylere muhatap kılınmışlardır.
“Ey insanlar sizi tek bir nefisten yaratan Allah’ı tanıyın” (Nisa Sûresi, 1.) hitab-ı İlâhî bunun yalnızca bir delilidir.
Zariyat Sûresinin 56. âyetinde, “Allah’ı tanımak ve Ona ibâdet etmek” (En’am Sûresi: 156.) âyetine göre de, Allah’ı tanımak ve yeryüzünü mamur etmek üzere her iki cins de dünyaya gönderilmiştir.
Kur’ân’ın emir ve nehiyleri her iki cinse de eşit şekilde hitâp etmektedir. “Zekât veren erkekler, zekât veren kadınlar, salih amel işleyen erkekler, salih amel işleyen kadınlar” buyurularak bunlar ayrı ayrı sıralanır.
Aile hayatının huzurlu bir şekilde sürdürülmesi de şu temel şartlara bağlıdır:
- Dengeli ve sağlıklı bir evlilik yapmak;
- Sorumluluklarını bilmek,
- Vazifelerini yerine getirmek,
- Birbirinin haklarına saygılı olmak.