Cezayı gerektiren eylemlerin dindeki genel adına “günah” diyoruz.

Başka bir tanımla günah; Allah Teala’nın emir ve yasaklarına aykırı söz ve davranışların din açısından suç sayılmasıdır.

Yüce Yaratıcı’nın yasakladığını yapmak suç olduğu gibi, emrettiğini yapmamak da suçtur ve günahtır.

Farsça’dan dilimize geçen günah kelimesi, Kur’an-ı Kerim’de "zenb, ism, fısk, isyan” gibi kavramlarla ifade edilmektedir.

Günahlar, niteliklerine göre “büyük” ve  “küçük” diye vasıflandırılmışlardır.

Böyle bir tasnif ayetlerde belirtilmez.

Fakat, günahların doğuracağı sonuçlar dikkate alındığında bu tasnif ortaya çıkar.

Buna göre, "yapılması yasaklanan, haramlığında kesin delil bulunan ve hakkında dünyevî veya uhrevî ceza öngörülen davranışlar" büyük günahlar (günah-ı kebair) kapsamında kabul edilir.

Bunların dışında kalan kötü davranışlara da, küçük günahlar (günah-ı seğair) denmiştir.

***

Büyük günahların sayısı konusunda farklı görüşler vardır.

Önemine binaen baştan sona sıralanmasında da bu görüş farklılığını görüyoruz.

Ama, şurası kesindir:

Büyük günahlar; Kur’an-ı Kerim’de sözü edilen yasaklardır.

Ve bu yasakların “büyük günah” oluşu; işleyenlerin cehennem azabıyla tehdit edilmelerindendir.

Yani, bu günahı irtikap edenler, cehennemde mutlaka azap görecek olmalarıyla uyarılırlar.

Aynı şekilde, Allah’ın lanetini gerektirecek söz ve eylemler de “büyük günahlar” kapsamındadır.

Bu çerçevede Kur’an’da sayılan büyük günahlar arasında şunlar sayılabilir:

Allah'a ortak koşmak, adam öldürmek, ana babaya karşı gelmek, savaştan kaçmak, yetim malı yemek, yalan yere yemin etmek, faiz almak, zina etmek, namuslu kadınlara iftira atmak, büyü yapmak, yalancı şahitlikte bulunmak, sıla-i rahmi terk etmek, kovuculuk yapmak, domuz eti yemek, hırsızlık yapmak, içki içmek, Allah'ın rahmetinden ümit kesmek veya azabından emin olmak, yapılan anlaşmayı bozmak…vs. gibi.

***

Esasen, büyük günahların adedini en az 72 ile sınırlayan İslam alimleri olduğu gibi, bu sayıyı 700’e çıkaranlar da olmuştur.

İbn Hacer el-Heytemî, kitabında 467 büyük günahtan söz eder.(ez-Zevâcir, 1/270-275; 2/265-27).

Kur’an’a aykırı olan her davranışı “büyük günah” olarak niteleyen alimler de olmuştur.

Bu durumda, hiçbir günah küçük sayılamayacağından, büyük günahların sayısını ve niteliklerini belirlemek de mümkün olmaz.

Ayetlere bakıldığı zaman bu görüşün pek isabetli olmadığı anlaşılır.

Çünkü, Kur’an’da “büyük günahlar”dan kaçınıldığı takdirde küçük günahların affedileceği müjdelenmiştir.(Nisâ/31). Yine, bir ayette; “Allah'a iman edip tevekkülde bulunanlar büyük günah ve hayâsızlıktan kaçınırlar.”(Şûrâ/36-37).

Başka bir ayette de; “Ahirette insanlara verilecek olan amel defterinin küçük büyük bütün günahları kapsayıp ortaya koyacağı” anlatılır.(Kehf/49).

Demek ki, büyük günahlar olduğu gibi, küçük günahlar da vardır.

Ne var ki, ayetler günahları büyük ve küçük olarak tadat etmemiştir.

Ama, pek çok Hadis-i Şerif’te de bu tasnifi görmekteyiz.(Bkz:Müsned, 2/201, 214; 4/392; 5/413; Müslim, imân, 143-146).

Hatta, bazı hadislerde, Hz. Peygamber (s.a.v)'in büyük günah işlemiş Müslümanlara âhirette şefaat edeceği bile belirtilmiştir.(Tirmizî,Kıyamet,11).

***

Büyük küçük her çeşit günahı işleyen Müslümanların imandan çıkmayacakları, alimlerce genel kabul görmüştür.

Mesela, adam öldürmek gibi “büyük günah”ları işleyenlerin kısas cezasına çarptırıldığı bildirilirken, onlardan "mümin" diye bahsedilmesi bu görüşü destekler.

Allah Teala, bu gibi günahları işleyenlerden iman vasfını kaldırmamıştır.(Bkz:Bakara/178; Hucurât/9).

Hem Sünnî kelâmcıları hem de Selefiyye âlimleri, büyük günah işleyenlerin dinden çıkmadığı kanaatini taşımaktadırlar.

Bu alimler, dünyevî cezanın yanı sıra tövbe yoluyla günahtan kurtulma imkânı bulunduğunu kabul ederler.

Bu yaklaşım, nass’lara ve akla daha uygundur. (Bkz:TDV. İslam Ansiklopedisi, Kebire md.)

***

Sonuç olarak, gerçek bir mü'min, büyük ve küçük bütün günahlardan sakınır ve kaçar.

Ama, sorumluluğu ve cezai müeyyidesi olduğundan büyük günahlara yaklaşmamaya çalışır.

Yüce Allah, şöyle buyurmaktadır:

"Ufak tefek kusurları dışında günahın büyüklerinden ve çirkin işlerden sakınanlara, Rabbinin affı şüphesiz boldur."(Necm/32);

"De ki: Ey kendileri aleyhine aşırı giden kullarım! Allah'ın rahmetinden umut kesmeyin. Çünkü Allah, bütün günahları bağışlar. Doğrusu O, çok bağışlayan ve çok merhamet edendir."(Zümer/53).

 

twitter.com/parlakturk