Bir toplulukta tanıdığınız ya da tanımadığınız bir kişinin sizi acımasızca eleştirdiğini ve bunu tavrını da “senin iyiliğin için söylüyorum” diye gerekçelendirdiğini görürsünüz. Çoğu zaman, eleştirilen şey incir çekirdeğini doldurmayacak kadar küçük bir şeydir ve siz bunu kendinize yediremezsiniz. Çünkü bu tarz bir yaklaşım duygularınızı incitmiştir ve sözün sahibine öfke beslersiniz. Tenkit, bir kişinin davranışlarının doğru ya da yanlış olarak vasıflandırılarak sahibine iletilmesidir. İletim sırasında kullanılacak araç ise sözdür ve sözün doğruluğu kadar nerede ve nasıl kullanılacağı da önemlidir. Eğer doğru olanı yanlış yerde ve yanlış zamanda söylerseniz sözün tesirinin ortadan kalktığını görürsünüz.

Tenkit iki türlüdür:

İyi niyetle yapılmış tenkit: Bu kimseler iyi niyetlidirler ve bir kötülüğü ortadan kaldırabilmek için hareket ederler. Kişi gerçekten samimi ise burada bir yardımlaşmadan söz edilebilir. Muhatabını uyaran kişi, onu iyiliğe teşvik etmekte ve bu konuda yardımcı olmaktadır.

İyi niyetle yapılmayan tenkit: Bazı insanlar, kendilerini yeterli ve başarılı bulmazlar ve bunu başkalarına atfederek rahatlamaya çalışırlar. Bilinçaltında yer alan eksiklik duygusu, kişiye rahatsızlık verir. Bu durumda ya yaşadığı duygu ile yüzleşerek sorunu ortadan kaldırmalı ya da çeşitli yöntemler ile kendini rahatlatmaya çalışmalıdır. Bir insanın kendisiyle yüzleşmeyi göze alması kolay bir şey değildir. Bu nedenle kişi agresyonunu ortadan kaldırabilmek için etrafındaki insanların kusurlarına odaklanır. İnsanların hatalarıyla meşgul olanların ekserisinde bu vardır. Onlar karşı tarafı ne kadar rencide edebilirlerse o kadar güçlü olabileceklerine inanır ve insanları incitmekten hiç kaçınmazlar. Ama yaptıkları tenkitler karşı tarafı kendisinden uzaklaştırmanın dışında bir işe yaramaz.

En büyük yardım insanları iyiliğe çağırmaktır. Ancak bunu yaparken önce samimi olmalı ve doğru bir dil kullanmalıyız. Aksi taktirde yaptığımız davet karşı tarafa yarar değil zarar getirecektir.