Rabbimiz Teala Kur’an’da bize bazı insanları tanıtıyor. Kimileri meleklerden de üstün, kimileri hayvandan da aşağı. İçlerinde erkek, kadın; yaşlı, çocuk; köle, hür… Her tip yer almış. Elbette ki hikmetleri var. ALLAH abesle iştiğal etmez. Bunun iki hikmeti aklıma geliyor: 

1. Bunlara bakarak zamanımızda kim hangi tipe benziyor ve Kur’ânî adı nedir? Bunlara karşı Kur’an ne diyorsa ve hangi tavrı takınıyorsa biz de aynı adı kullanacağız ve aynı tavrı takınacağız. Diyelim ki karşılaştığımız insan Kur’an’daki münafık tipe oturuyorsa biz de o insana münafık diyeceğiz ve Kur’ânî tavrı takınacağız. Şeytan tip diyorsa… biz de aynen hareket edeceğiz. Yahut karşılaştığımız insan, Kur’an’daki mü’min tipe oturuyorsa biz de aynı isimle aynı tavrı ortaya koyacağız. 

2. Kendimizi Kur’an’a vurarak, biz Kur’an’daki hangi tipe oturuyoruz. Eğer Kur’an’a göre salih bir tipe benziyorsak şükredeceğiz ve daha da iyi olmaya gayret edeceğiz. Yok, neûzubillah olumsuz bir tipe oturuyorsak tevbe ve istiğfarla halimizi değiştirmeye en üst gayreti göstereceğiz. Hiç unutmayalım ki adam olmak, Kur’an’daki ‘iyi’ tipe benzemekle doğru orantılıdır. Öyleyse ALLAHın ortaya koyduğu tiplemelere herkes kendisini kıyaslasın ve ne gerekiyorsa yapsın. 

Tiplemeler içinde en nasipsizi kanaatimce münafık ve ehl-i kitap tiptir. Düşünün ki münafık en üstün insan Muhammed a.s’i görmüş, onunla oturmuş sohbet etmiş, arkasında namaz kılmış, bu büyük ni’mete ermiş ama maalesef ki iman nasib olmamış. Ehl-i kitab kendi çocuğunu bilir gibi biliyordu ki “ALLAHın Resulüyüm” diyen insanın, müjdelenen son Peygamberdir (Bakara:146; En’am:20) ama yazık ki iman nasib olmadı. İşte en büyük nasipsizler bunlar. Önlerinde ALLAHın en büyük nimetini hazır buldular ama ne yazık ki ne yazık.

ALLAH yüz binin üzerinde peygamber göndermiş, 25 veya 28’inin ismini vererek onlar hangi yönleriyle öne çıkmışlarsa öylece bizlere örnek olarak zikretmiştir. Bize lazım olan kadarını zikretmiş, kalanına gerek görmemiştir. Mesela Hz. İbrahim’e birkaç yönüyle dikkat çekmiştir. Belki de Hz. İbrahim aynı özellikte birkaç bin peygamberi temsil ediyordur. Peygamberlerin hepsinde dikkat çeken meziyetlerin tümü Peygamberimizde toplanmakla Peygamberimiz a.s. KUTUB kişidir. 

Kur’an, en çok Yahudi tipten bahseder. Adı geçen Peygamberlerden neredeyse yarısı, 4 kitabın 3’ü özellikle onlara gönderilmiş. Hiç peygambersiz kalmamışlar hatta birkaç peygamber birden onlara gelmiştir. Ama yine de hakkıyla nasipli olamamışlardır. Peygamber öldüren ve fitne çıkaran kavim olarak beni İsrail’in adı geçer. Bundan dolayı Kur’an’da adı en fazla geçen peygamber Hz. Musa’dır. Tabii ki aralarında ibadet ehli salihler de vardı. Bir kavim tümden iyi olmaz, tümden kötü olmaz.

İlginçtir ki Kur’an’da ATEİST tipten bahsedilmemektedir. Öyleyse böyle bir tip kıyamete kadar gelmeyecektir. Bizler davet planlarımızı yaparken ateist bir tipi hareket noktası olarak almamalıyız. Çünkü Kur’an’a göre böyle tip yok. Yani insan mutlaka insanüstü/doğaüstü veya arkaplan bir üstün varlığa inanacak vaziyettedir. Kur’an’a göre inandırma değil, doğru-dürüst inandırma problemi vardır. Onun içindir ki Kur’an’da ‘ALLAH vardır’ diye bir ayet yok. ‘ALLAH TEK’tir veya ‘ALLAH’tan başka ilah yoktur’ diye ayet vardır. Kâfir, münkir, müşrik kelimeleri bile bu gerçeği ifade eder.

Arzu ediyoruz ki psikologlarımız bir de Kur’an’daki karakterleri incelesinler. Bu konudaki ilginç incelikleri tesbit ederler de diğer insanlarla paylaşırlarsa güya modern çağın stresi içerisinde şaşkınlaşmış insanımızı irşad etmiş olurlar.

Ayrıca Müslümanlar evlerine birkaç tefsir kitabı alarak Kur’an’daki insan tiplerine biraz mesai ayırırlarsa ALLAHın murad ettiği insan gibi olma yolunda bereketli bilgi ve uygulama imkânı elde etmiş olurlar. 

Dua ve selam ile