Derin imanı çoğu insan önemsemez, ‘ortalama’ bir imanla hayata devam etmeyi yeterli görür. Oysa bu, müminin duası olmalı. “Evet, Allah var” demek farklı, kalbinin ve beyninin gücünü derinlemesine kullanıp, sağlam bir bağlantıyla Allah ile bağlantıya geçmek farklıdır. Allah’a çok yakın olmak, Allah’ın da kuluna yakın olmasıdır.

İnsan beyninin olağanüstü bir kavrama gücü, berraklaşma gücü vardır. Çocukluk döneminden kalan iman anlayışı yeterli değildir. İmanın beslenmeye, güçlenmeye, derinleşmeye ihtiyacı vardır; bebek gibidir iman. Aksinde ruh boşluğa düşer, insan zafiyetle yaşar. Musibet geldiğinde tevekkül gösterememek iman zafiyetidir. Zorluk zamanında üzülmek, korkmak iman zafiyetidir. Güçlü, derin ve sağlam bir iman, tevekkülü getirir. İnsanı üzülmekten, korkmaktan, öfkelenmekten korur. Bunlar derin imanın kazandırdıklarıdır.

İnsan, Allah’tan bağımsız bir akla sahip değildir; bunun bilincinde olmak önemlidir. Allah dilemedikçe insan hiçbir şey dileyemez. Karşılaştığımız her olayı, izlediğimiz her görüntüyü Âlemlerin Rabbi olan, ilmiyle her şeyi kuşatan Allah yaratır. İnsan yalnızca Allah’ın ezelde belirlemiş olduğu kaderinde yaşayacağı ne ise onu görür. Bunu kavrayan insan şirkten de kurtulur. “Ben yapıyorum” iddiasında olan ve gücü kendisinde gören kişinin aklı kapanır, Rabbine ortak koşar.

Çok güçlü ve kararlı iman gerçekleştiğinde Allah korkusu da Allah sevgisi de olur. Ardından akıl, fikir ve bereket gelir, derinlik ve tutku gelir. Önce sarsılmaz kararlılıkla bir iman; bunun için de çok sağlam bir vicdan gerekir. İnsanın vicdanı çok güçlü olmalıdır; çünkü hemen her gün kendisini sarsacak olaylarla karşılaşır. Zayıf ve aciz bir varlıktır insan, zayıf yaratılmıştır. Ufacık bir virüsün insanı öldürebilmesi bedenen zayıflıktır örneğin. Yapılması gereken, Allah’a halisane teslim olmaktır. Vicdanı sıkmamak, kendini teslim etmek, aşkla Allah’ı sevmek, bu aşkı gönülden yaşamak önemlidir. Allah’a derin iman etmek, Allah’ın varlık delillerini araştırmak, öğrenmek gerekir Allah’ı sevmek için.

Allah, ilim sahibi olmamızı, bilimsel bulguları inceleyip, araştırmamızı, varlık delillerine bakmamızı ister. Kendisinden, ilim sahiplerinin gereği gibi korktuğunu söyler. Bu emirden yola çıktığımızda Allah’ı daha fazla sever, güzelliklerini gördükçe Allah’a hayranlığımız, O’na olan saygımız artar, O’nun büyüklüğünü daha iyi kavrar, daha şevkli oluruz.

Allah’ın varlık delillerini görebilen insanın imanı derinleşir. İnsan, maddenin yapıtaşı atomun, hücrenin yapısına bakar, jeoloji, paleontoloji, astronomiyle ilgilenir, Big Bang’i, sonsuzluğu kavramaya çalışır; bunlar üzerinde düşünerek beynini geliştirir.

Şöyle söyler Abdulkadir Geylani: “Ey Evlad! Kainatın her zerresinde Allah'ın güzel sanatı vardır. Bu güzel sanatların her biri Hakk'a vardıran delillerdir. Bu delillere yapışan herkes Hakk'a varabilir. Derin düşüncelere dal. Düşüncen derinlere kök saldıkça yükselirsin ve yücelirsin.” (İlâhi Armağan)

İman delilleri, insanın ruhuna neşe, mutluluk ve sevinç verir. Allah’tan korkusunu artırır, ibadet kararlılığını ve dine hizmet şevkini artırır. Güçlü iman bedenen ve ruhen sağlık ve güzellik verir. İnsana daha fazla samimiyet kazandırır.

İnsan, kendisinde Allah’tan bağımsız bir güç görecek olursa anormallikler başlar. Konuşması bozulur, bakışlar değişir, davranışları garipleşir. Ancak her yaptığını Allah’ın yarattığının bilincinde olur ve buna samimi inanırsa, Allah dualarına icabet edecek ve istediklerini verecektir. Konuşturanın Allah olduğuna samimi iman etmek, güzel hitabet, hikmetli konuşma, anlatım çarpıcılığı ve yararlı olma gücü kazandıracaktır.

Dünya hayatında en büyük lüks, en büyük nimettir derin iman. En önemli ihtiyaçtır. İnsanın üzerindeki zincirler kalkar, kalbine inşirah gelir, imtihanın sırrını çözer insan.

Bunu gönülden istemeli, derin iman için ‘için için’ dua etmeli. Derin imanla yaşamak insan için en uygun, en güzel ve en huzurlu hayat şeklidir. Allah sevgisinin, Allah korkusunun bilincinde olarak insanları sevmek, merhamet etmek, kadere tevekkül edip her zaman mutlu, huzurlu ve şevkli olmak için duamız samimi olmalı. Allah’ın Şanını, kudretini, gücünü gereğince takdir etme gücü istemeli…