D.Mehmet Doğan

D.Mehmet Doğan

Dil bahisleri: Takdim mi tevcih mi?

Dil bahisleri: Takdim mi tevcih mi?

İşte haberin özeti: “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri Töreni, Beştepe'de düzenlendi. Törene katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ödülleri takdim etti.”

Dilimizin teşrifat (protokol) yönü son yıllarda ciddi aşınmaya uğradı; ülkemizde ingilizce bilenler bir hayli çoğaldı, fakat türkçe bilenler kıtlaştı! Zaten kendi teşrifat kavramlarımızı rafa kaldırdık. Alay, geçit, geçit resmi.. yerine “kortej” demek saçmalığı yaygınlaştı. Ya resm-i kabul? Buna “kabul resmi” denildiği de oldu. Tabiî yanlış olarak “resmî kabul” diyen cahiller de var. Peki şimdi ne deniyor? “Reception!”

Devletimiz köklü, köklerimizle ilgili algıyı cumhurbaşkanlığının yabancı devlet başkanı karşılamalarında 16 Türk devletini temsil eden kıyafetler giydirilmiş askerlerle oluşturmaya çalışıyoruz. Halbuki kendi teşrifat delimizi kullanmak gösteri mahiyetli asker giydirmekten daha sahih bir tavır.

Cumhurbaşkanı resm-i kabul veya kabul resmi verir, ne demektir? Bildiğimiz “resim” kelimesinin bir de “merasim, alay, tören anlamı” var. Bu durumda resm-i kabul, “kabul merasimi, kabul töreni” olarak anlaşılmalı. Yani devlet başkanı bir törenle davetlileri kabul ediyor...

Geçenlerde “Cumhurbaşkanlığı büyük ödülleri” verildi. Gazetelere yansıyan haberlerde cumhurbaşkanının sanatcı Şener Şen’e ödül takdim ettiği yazıldı...

Memlekette “takdim” kelimesinin anlamını bilen gazeteci kalmamış demek ki! Hadi gazeteci kalmamış, devletin teşrifatıyla ilgilenenler arasında da yok demek ki!

“Takdim”in “kadem”le, yani “ayak”la ilişkisi bilinmezse, böyle olur. Takdim, Küçüğün büyüğe bir şey vermesidir, öztürkçe söylemek gekirse “sunma”…

Peki Cumhurbaşkanı esasında ne yapmıştır? Buna türkçede “tevcih” denilir! Tevcihin “vecih”le, “yüz”le alâkası bilinirse, belki anlaşılır. “Yüzünü bir tarafa döndürme”. Fakat burada bir büyüğün rütbe, memuriyet, ödül vs. vermesi anlamına gelmektedir.

Devlet türkçenin inceliklerini bilmezse, ahaliden ne beklenir?

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
D.Mehmet Doğan Arşivi