Ne kadar uzaktan bakan, oryantalist bir tabir! Batı dillerindeki “fatalist”ten tercüme edildiği için, batıdan devşirilen birçok kavram gibi havada kalıyor. Doğu toplumlarındaki sabır ve tevekkülü “teslimiyetçi bir boşverme” sanan avrupalı müsteşrikler, “kendini talihin akışına bırakan” anlamında kullanmışlar bu kelimeyi... Etimolojik ukalalık yapmak amacında değilim ama “fatal”, kaçınılmaz ve kötü talih demek... Fatalizm tabiri bunu kavramsallaştırıyor. Kaderin İngilizcedeki karşılığı ise “destiny” (fr.destin). Bu coğrafyada doğmuş ama bu coğrafyanın manevi iklimine tamamen yabancı “bizim oryantalistler” ise fatalisti “kaderci” yapıvermişler. Yani insanların kadere inanmalarını, hayır ve şerrin Allah’tan geldiğine iman etmelerini, dolayısıyla sevinçlerinde şükredip üzüntülerinde sabretmelerini “talihlerine teslimiyet” zannetmişler.
***
Kendi insanını batı entelijansiya’sından kopya ettikleri kavramlarla anladıklarını zanneden “bazı tahsilliler”, içinde yaşadıkları toplumdan -aslında- o kadar uzaklar ki... Ne toplumun gittiği istikameti anlayabiliyorlar, ne de insanların zorlukları göğüslerken yaslandığı “manevi istinatları”... Bu ülkenin insanları 93’te çok sevdikleri bir lideri, Özal’ı kaybettiler; 94’te ceplerindeki paranın yarısını buhar eden ekonomik krizi yaşadılar. 97’de 28 Şubat’ın ezici baskısına, 99’da depremin yıkıcı şiddetine maruz kaldılar. 2001’de ülke tarihinin en büyük krizinde işlerini, sermayelerini kaybettiler. Ama gelişmiş toplumları tarumar edecek bu travmaları atlatıp hayata tutundular. Bizim oryantalistlerin “kadercilik” diye dudak büktükleri “tevekkül” ve “sabır” idi onları hayata tutunduran... Yıl 2009 ve Türkiye, küresel çöküntünün sarsıntılarını -artan şiddette- hissediyor... Lakin yıkılmayacak ve dünyanın geri kalanından daha hızlı çıkacak bu girdaptan... Tevekkülüyle ve “önce gayret, sonra himmet” diyen manevi iklimiyle...