Düşen ciro, azalan üretim, sıkışan nakit akışı yüzünden en küçük esnaftan en büyük sanayiciye kadar herkes bunalmış ve öfkeli vaziyette...TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, düzenledikleri zirvedeki konuşmasıyla bu öfkenin yöneleceği adreslerden birisini göstermiş: Bankalar... “Biz ağlarken bankalar gülüyor; biz zarar ederken onlar kâr patlaması yapıyor” demiş 1,3 milyon üyeli örgütün başkanı...
***
Banka avukatlığı yapacak değilim. Bankaların, eski krizlerde bencil ve yıkıcı tavırlarıyla firmaları nasıl tahrip ettiklerini, insanları nasıl perişan ettiklerini -mesleğimden ötürü-yakinen yaşadım. Ekim’deki Lehman batışından sonraki gereksiz telaşlarıyla piyasayı nasıl kilitlediklerini de biliyorum. Lakin, yaşanan “benzersiz” krizin herkesi yarı kör ettiği bir süreçteyiz. En “baba” analistlerin bile yaptıkları tahminler fos çıkıyor. Bakın etraftaki 2009 yılı tahminlerine; yüzde 1’den yüzde 9’a kadar daralma tahmini var. Peki siz şirket yönetiyor olsaydınız, hangi oranı esas alarak 2009 bütçenizi yapardınız ? Nakit akışınızdaki açıkları nasıl tahmin ederdiniz?
***
Krizler insanların tahammül gücünü tüketir. Ve insanlar, düştükleri sıkıntıların müsebbiplerini ararlar. Lakin, bu kadar belirsiz ve sebep-sonuç ilişkisi ülke dışında olan bir krizde tek başına hükümeti, bankaları, meslek örgütlerini suçlamak pek adil olmaz. Tamam, bu ülkede bankalar -geçmiş sabıkalarıyla- çok masum değiller... Ama bilançosunun % 90’ı “emanet para”dan oluşan müesseselerin, yönü belirsiz bir kriz sürecinde -biraz fazla- temkinli olmalarını çok da yadırgamamak lazım... Başkan Hisarcıklıoğlu’nun bankaları suçlayan çıkışı biraz duygusal ve mübalağalı geldi bana... Sanayicinin bankacıyı, bankacının tüketiciyi, tüketicinin hükümeti suçladığı bir fotoğraf, krizden çıkış fotoğrafı değildir. Şimdi Ersin Özince, Bankalar Birliği adına açıklama yapıp “TOBB milyarlarca dolar parasını krizde niçin üyelerine kaynak olarak aktarmıyor?” dese ne olacak? Piyasa ekonomisinde herkesin, diğerlerinin varlığı ile kaim olduğununu hatırlamamızda fayda var.