Çinlilerin Doğu Türkistan’ın merkezi Urumçi’de yaptıkları katliam, büyük yankılar uyandırdı. Bütün dünyanın ilgisini çekti. Cumhurbaşkanımızın Urumçi’yi ziyaretinin hemen akabinde bu katliam, Türkiye’yi mateme boğdu. Acaba Pekin hükûmeti, Çin’deki 15 milyon Türk ve 100 milyon Müslüman’la ilgilendiğimiz takdirde, oradaki soydaşlarımızın âkıbetini vurgulamak mı istedi?
Çinlilere göre 156 Türk öldü, 828’i yaralandı, yüzlercesi tutuklandı ki, işkenceden geçirileceklerdir. Uygur kaynakları ölü sayısını 500 küsur olarak veriyorlar. Yaralılara yaylım ateşi açılıp üzerinden tank geçirildiğini belirtiyorlar.
Muazzam bir devlete ve muhteşem bir klasik medeniyete sahip bulunan Çin, birkaç saat içinde gerçekleştirdiği bu katliâmın -Kuzey Kore dışında- dünyadaki yankılarına aldırış bile etmedi.
ABD Kongresi (Senato ve Temsilciler Meclisi), vaktiyle Tibet ve Doğu Türkistanlıları Sovyetler’deki gayri Ruslar gibi (tutsak halklar) olarak ilân etmişti. Bu karar bugün de yürürlüktedir. Ancak Sovyetler’e ait kısmının artık anlamı kalmadı. Tibet ve Doğu Türkistan için anlamı ise, Çin’in sakıym politikası sebebiyle gittikçe büyüyor.
Uygurlar’ın bir Dalay Lama’sı yoktur. Onun için Batı’da Tibet kadar isimleri geçmiyor. Pekin hükûmeti, Çin’deki Uygur milliyetçi hareketini 62 yaşındaki Râbia Kaadir Hanım’ın yönettiğini iddia ederek, iki Türkiye büyüklüğündeki bu ülkedeki asırlık Çin-Uygur savaşlarını küçümsemek, unutturmak istiyor. Uygurlar’ın Sünnî-Hanefî olmaları ezilmeleri için diğer bir sebep sayılıyor. Râbia Hanım, Çin’in 7. zengini ve milletvekili iken 1997’de tutuklanmış, Batı’nın baskısı ile 8 yıl hapis yattıktan sonra 2005’te bırakılıp Amerika’ya yerleşmişti. 2006’da Nobel Barış adayı idi.
Bizim dostça temennimiz, (özerk=otonom) tanınan bir ülkede yaşayan Uygurlar’a kültürel insan haklarının tanınmasıdır. Tibetliler, Moğollar, Mançular, Döngenler de, kendi halkından bile 60 milyon kişiyi aç bırakıp nüfus planlaması için öldüren Mao rejiminden çok çektiler. Dört gözle Çin’de demokrasi bekleniyor.