Yılmaz Öztuna

Yılmaz Öztuna

Ötüken’den Viyana’ya

Ötüken’den Viyana’ya

Biz Türkler tarih sahnesine 2.700 yıl önce giriyoruz. Hemen hemen 4.000 yıl önce Proto-Türk izlerine rastlanıyorsa da Alp Er Tunga adındaki Türk hâkanı, Ârî kavimleri yönetiminde toplamak için, büyük bir teşebbüs yapıyor. İranlılar’ın Efrâsyâb dedikleri Alp Er Tunga, kızının oğlu olan İran Med şehenşâhı Kiros (Keyhusrev)’la cihanşümul bir mücadeleye girişiyor. Kiros, hâkanımızı Altaylar’a kadar sürüyor. Sonra Alp Er Tunga, bugünkü Azerbaycan’a kadar geliyor. Fakat torununa yenilerek burada öldürülüyor. Milâd’dan önce 624 yılıdır. Dünya nüfusu 100 milyon var yoktur...
Alp Er Tunga’nın ihtimal 10. Kuşak torunu olan Mete, Kuzey Asya’da muazzam bir imparatorluk kuruyor. Ordusunu onlu birimlerle oluşturuyor. 10.000’er kişilik 20 kadar atlı tümenle Japon Denizi’nden Karadeniz’e, Sibirya buzullarından Hindistan’a uzanıyor. Oğuz Han adıyla tebcil ediliyor (ululanıyor). Ölümü Milâd’dan önce 174 yılıdır. Devlet merkezi bugünkü Moğolistan’ın orta-kuzey topraklarındadır.

EN ÖNEMLİ TÜRK KAVMİ
Mete, Oğuz denen en önemli Türk kavminin ve Osmanoğulları dahil bütün belli başlı Türk hanedanlarının atasıdır. Onun neslinden olan Göktürk hâkanlarından Bilge Kağan, Orhun Yazıtları denen Türk dilinin ölümsüz şâheserini taşlara kazdırıyor. 734 yılında ölüyor. Başkenti Ötüken, orta-kuzey Moğolistan’da, Sibirya ormanlarının eteğindedir. 3 adet olan Göktürk âbidelerinin ikisi buradadır. Burası Uzak Doğu, Çin kuzeyi, Sibirya güneyi, soğuk iklim ülkesidir.
840 yılında Türk hâkanları, Ötüken’den çıkarılıyor. Kuşuçuşu 2000 kilometre güneybatıya, bugün Çin’e ait Doğu Türkistan’a inip burada yurt tutuyorlar. Burası, yeryüzünün en kapalı, açık denizlerden en uzak bölgesidir. Orta Asya’nın göbeğidir. Sonra kuş uçuşu 2000 kilometre daha batıya gidiyorlar. 921 yılında Hanefî- Mâtürîdî mezhebinden İslâm’ı devletlerinin tek resmî dini ilân edip Gök Tanrı dinini bırakıyorlar. 1000 yılı civarında Batı Türkistan’a hakim olup İran’ın başladığı Horasan’a, Hazar Denizi’ne erişiyorlar.

TÜRKİYE SULTANLIĞI
Ve Türkistan’dan sonra Türkiye...1040 yılında büyük- hâkanlık tahtına oturan Oğuzlar’ın Selçuklu hanedanı, 1074 yılında başkenti İznik (sonra Konya) olmak üzere Türkiye Sultanlığı’nı kurar. Selçuklular, bir kuşaklık müddet içinde, Horasan’dan Marmara’ya gelmişlerdir. Türkiye devletinin kurucusu Anadolu Fâtihi Birinci Sultan Süleyman-Şâh, Üsküdar’dan karşı yakadaki Ayasofya kubbesini seyreder. Kuzeni büyük-hâkan Sultan Melik-Şâh (ki Malazgirt galibi Alp Arslan’ın oğludur), Karadeniz’e erişir. Kılıcını Karadeniz suyuna batırıp çıkarır. Cenâb-ı Hakk’a şükreder, birkaç yıl sonra Akdeniz’e erişir, aynı şeyi yapar. Türk, açık denizlere çıkmıştır. Ötüken’den İznik’e yürümüştür. 234 yıllık bir yürüyüştür bu... Aslında bin yıllık Batı’ya doğru Türk cihanşümul stratejisidir. Durmuş, bazen tökezlemiş, hedefini asla şaşmamıştır. Hedef sürekli batıya doğrudur.

1453’TE İSTANBUL BİZİM
1231 yılında Ahlat’tan kalkıp Sakarya boyuna yerleşen Osmanoğulları, 1354’te boğazı atlayıp Gelibolu yarımadasına ayak basarlar. 1453’te İstanbul bizimdir. Yeryüzünün iki kıt’a üzerinde kurulmuş tek beldesinde, 2.700 yıllık Türk medeniyetinin en büyük, en azametli kültür ve san’at şehrini inşa ederler. Türkçe’nin bütün zamanlarda ve bütün mekânlarda konuşulmuş en güzel ve âhenkli şivesini oluştururlar. Türk’ün estetik dehâ çizgisini yakalarlar.
Ve 1529’da Viyana’dayız. 1683’te Batı’ya doğru hamlemiz kırılır. Şaşırmışızdır, üzülmüşüzdür. 1718’de Nevşehir’den gelip iktidara geçen Dâmât İbrahim Paşa, Batı’yı, içinden anlama dönemimizi başlatır. Uzun, meşakkatli bir dönemdir bu... 1829’da Avrupa’dan dönen mareşal Dâmât Halil Rif’at Paşa, kayınpederi Sultan Mahmud’a şu net cümleyi söyler: “Avrupa’ya benzemezsek, Asya’ya çekilmeye mecburuz...” Bu cümlenin söylendiği zaman sınırımız hâlâ Orta Avrupa’dadır. Romanya ve Hırvatistan’ın bir kısmı bizdedir...
Avrupa’da kalmak azmimize ufak tefek reformların yetmediğini gören genç Sultan Selim 1793 Şubatında Nizâm-ı Cedîd’i devletin resmi rejimi ilân eder. Yeni Çağ’ı geride bırakıp Yakın Çağ’a ayak basmışızdır. Nizâm-ı Cedîd’in bugünkü Türkçesi ‘yeni düzen’dir. Ve tabiatiyle o kadar asırlık nizâm-ı âlem (pax Ottomana) rejimimizin sona erdiğini kabulümüz anlamındadır.

BATI’YA GİTMEDEN BATI’YI ANLAMAK
Ve 1529’da Viyana’dayız. 1683’te Batı’ya doğru hamlemiz kırılır. Şaşırmışızdır, üzülmüşüzdür. 1718’de Nevşehir’den gelip iktidara geçen Dâmât İbrahim Paşa, Batı’yı, içinden anlama dönemimizi başlatır.

Her devirde çağı yakalamak
Bütün İslâm ve Türk âleminin sembolü, ümidi Türkiye’nin yenileşmesi, çağdaşlaşması (Osmanlı terminolojisinde: teceddüd) uğruna kelle veren hâkanlarımız, vezirlerimiz var. Zor bir iştir bu. Ama imkânsız değildir. Müslüman ve Türk bir Avrupa devleti kalmak, çağı yakalamak ve doğumuzda kalan, bir zamanlar terk ettiğimiz ülkelerle de bağlantımızı korumak... Misyon budur.
Cumhuriyet döneminde Atatürk’ün dış politikada çizdiği çizgiler ana hatlarıyla hâlâ geçerlidir. Balkan Paktı ile Balkanlar’ı bir arada tutmak, Sâdâbâd Paktı ile Arap ve İran dünyasına uzanmak, İngiltere ve Fransa ile ittifak arayarak demokrasiye ulaşmak ve totaliter rejimlere sırt çevirmek, Birleşik Amerika ile mümkün olabilen dostluğu sağlayarak geleceğe bakmak... Rusya ile hırlaşmamak, menfaat birliğine girmek, fakat Türk ülkelerinin Türk’lüğünü bir kültür politikası olarak sürekli vurgulamak...

İSLAM DÜNYASI ŞART
Gerçi Atatürk, İslâm dünyasına sırt çevirmekle itham edilir. Bütün o nesil, 1918 sonunda Arap ülkelerini bırakırken başımıza gelenlerin etkisindedir. Şunu hatırlamak gerekir: 1938’de yeryüzünde bağımsız Müslüman devletlerin sayısı 8’den ibarettir: Türkiye, İran, Afganistan, Arnavutluk, S.Arabistan, Yemen, Mısır, Irak... Ve son ikisi henüz İngiltere sultası altındadır...
Çağdaşlaşmanın neresindeyiz? Şüphesiz bu soru, çoktan Türk fikir hayatının temelini oluşturuyor. Cevap şudur: Çağdaşlaşmanın bir yerindeyiz. Bata çıka, düşe kalka bir çizgiye eriştik. Hiçbir Türk’ün bu çizgiye razı olmadığı gerçektir. Bu çizgi, bizim için yeterli değildir. Bize yetmemektedir. Daha az hata yapıp daha fazla doğruları bulmak mecburiyetindeyiz. Yunanistan’la birlikte Avrupa Topluluğu’na tam üye olmayı beceremeyiş, 5 yıl erteleme isteyiş, çekingenlik, miskinlik, yavaşlık, kör ve çıkmaz ideolojiler, bizi sadece Gümrük Birliği için bile lobilere muhtaç kıldı.
Bin yıllık bir koşudur bu... Bilenler bilmeyenlere anlatsın. Batı’ya doğru bir koşu... Yön hiç değişmemiştir. Asya’da kalmak için, Avrupa’nın içinde bulunmaktan başka çare yoktur. Ötüken’den Viyana’ya gelebilmiş, İstanbul’dan iki kıt’aya bakan bir millet için olmayacak iş midir bu?..

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yılmaz Öztuna Arşivi