Bir İttihadçı olan Kolağası Niyazi Bey, 1873 Resne doğumludur. Resne, bugün Makedonya’da. Bu subay, 1908’de Kolağası iken Resne kazası memurlarının ileri gelenleri ve bazı Sırp ve Bulgarlarla dağa çıktı. Sultan Hamid’in derhal meşrutiyeti ilan etmesini istiyordu.
‘Ya ilan edersin veya ettirmesini biliriz’ havasındaydı. 31 Mart düzmece isyanını bastırmak için Hareket Ordusu’nun Selanik’ten İstanbul’a gelmesi bu vesileyledir.
İsyancı elebaşısı Resneli Niyazi’nin arkasında Balkanların Bektaşi Alevileri vardı.
İsmine ‘Kahraman-ı Hürriyet’ yaftası layık görüldü. Dağda peşinden yürüdüğü geyiğinin adı da Rehber-i Hürriyet oldu. Fesli, külot pantolonlu ve Alman usulü yukarı doğru sipsivri bıyıklıydı. Fesinde fedayi-i vatan yazıyordu.
Hakkında ordunun kasasını soyduğu ve baskınlar yaparak halktan 550 altın gasbettiği şeklinde iddialar vardır. Arnavut ve Bulgar ayırımcılarla iş birliği halinde olduğu ve Ermeni isyanlarına iyi gözle baktığı da hakkındaki diğer tarihî kayıtlardır.
Niyazi’nin silahlanarak bir grup kandırılmış asker veya gönüllü sivil yahut ikisiyle birlikte devlete karşı isyan edip dağa çıkması tez zamanda tesirini göstererek diğer İttihadçıları da cesaretlendirdi. Onun isyanını Eyüb Sabri Beyin Ohri’de 900 mavzer ve 95 sandık cephanelik ile dağa çıkması takip etti. Onu başkaları... Nihayetinde emellerine nail oldular.
Güya hürriyet geldi, meclis açıldı ama devlet gitti.
Ne hazindir ki ismi İttihad/Birlik olan parti devleti böldü.
Niyazi ne mi oldu?
1913 yılında Avlonya’da koruması tarafından tabancayla vurularak öldürüldü. İsminin çok öne çıkması, İttihad-u Terakki liderlerini rahatsız etmişti.
Hülasası naklolunan bu hikâye neyi çağrıştırdı?
Kim 50 bin kişi ile Silivri Mahkemesinin basılmasını teklif etti?
Kim halkı sokağa çağırarak sivil isyana teşvik etti?
İttihad-u Terakki!
Kravatlı Resneli Niyaziler.
Ama hikâyenin devamı da var.
Resneli Niyazi’nin niçin öldürüldüğüne dair çok fikir yürütüldüyse de hakikat anlaşılamadı. Bunun üzerine meşhur deyim ortaya çıktı:
-Ne şehit oldu ne gazi, pisi pisine gitti Niyazi...
Boşuna denmemiştir:
-Devrim, evlatlarını yer, diye.
İttihad-u Terakki zihniyetinden bir türlü kurtulamayanlara, Resneli Niyazi özentilerine itaatsizliği, isyanı bırakıp demokrat olmalarını tavsiye ederiz.
İtaatsizliğe çağırdığın halkın siyasi tercihine saygılı olman her şeyi çözer.
Demokrasi bu değil midir?
Sandık yerine silahı düşünmeyin diyoruz.