Karadeniz-Marmara Kanalı, şahane bir proje. Diğer kazançları bertaraf, İstanbul şehrini yanmak, mahvolmak tehlikesinden kurtarır. Bu tehlikeyi önleyecek devlet adamının seçim kazanarak milletçe ödüllendirileceğini birkaç yıl önce bu sütunda yazdım. İstanbul’a düşüncesiz, plansız insanlarımızı yığmışız. İstanbul’da 1. gelen parti, Türkiye birincisi olur.
İstanbul, 2700 yıllık Türk ve 940 yıllık Türkiye tarihinin en büyük eseridir. Medeniyetimizin zirvesi ve şâheseridir. Zaten hem Roma, hem Bizans, hem Osmanlı Türkiyesi’nin, 3 cihan devletinin taht şehri olmuş tam bir imparatorluk beldesidir.
Şehir, her çeşit devletin başta petrol her çeşit nesnesini taşıyan büyük ve gittikçe devleşen gemilerinin keyiflerince geçtiği Boğaziçi’nin iki yakasında kurulmuştur. İki kıt’a üzerinde bulunan yeryüzünün tek şehridir. Çok horlanmış, nice zelzele, yangın, yağma, ihtilâl görmüştür. Ancak denizden gelen ateşle yakılmamıştır. Bugün böyle bir tehlike vardır ve bu tehlike, gemi tonajlarının büyümesi ve trafiğin de artması ile doğru orantılıdır.
Marmara-Karadeniz Kanalı, bu tehlikeyi bertaraf eder. Bunun için Montrö Anlaşması’nı imzalayan devletleri, Boğaz’dan değil Kanal’dan gemi geçirmeye ikna etmek şarttır. Çetin diplomatik atılım ister. Başka çare yoktur.
20 Temmuz 1936 Montrö Boğazlar Anlaşması 10 devlet arasında yapıldı: Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Rusya, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan, Avustralya, Japonya. Anlaşma daha çok savaş gemilerinin geçişini ince teferruatla düzenler. Dev tankerler o tarihte hayal bile edilemezdi.
10 devletten her biri, 2 yıl önceden bildirerek anlaşmanın feshini isteyebilir. Türkiye’de hiçbir iktidar bunu iş edinmedi, mesele çıkarmaktan çekindi. Dışişlerimiz, çekingenliği ile durgun bir Türkiye oluşturmuştur. Ancak İstanbul’u kurtarmak davasıdır. Türkiye’nin bundan büyük meselesi olamaz. Yabancı gemiler için Boğaziçi yerine Kanal tercihini sağlayalım. Çevreye, yeşile, suya, tarih ve arkeolojiye dikkat kesilerek önce GAP’ı, sonra İstanbul Kanalı’nı gerçekleştirerek, Türkiye’yi öne çıkaralım.