Bütün bu sorulara cevap vermeden önce “şeriat İslam mı?” sorusuna, "evet" diyerek başlayalım.

Bunu ben değil, şeriata düşman olan sistem bile söylüyor. Devletin bastırdığı "Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü" şeriatı şöyle tanımlıyor:

"Allah tarafından Peygamber vasıtasıyla va'z ve tebliğ olunan hükümleri havi ilahi kanun yerinde kullanılır bir tabirdir. "

İslam ise, hz. Allah’ın, Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) aracılığı ile insanlığa gönderdiği inanç, ibadet, hukuk ve ahlak esaslarıdır. Geniş manasıyla din, akıl sahiplerini, kendi arzu ve iradeleriyle bizzat hayra ve iyiye sevk eden ilahi kanunlardır.

Kısacası din, ilahî kanunlardır. İşte şeriat da odur.

Tarifleri karşılaştırdığımızda din, İslam, Şeriat için şu ortak özellikleri açıkça görürüz:

Bunlar ilahî kanunlardır.

Allah tarafından konulmuş, peygamber tarafından duyurulmuştur.

Akıl sahiplerine hitap eder.

Zorla, baskıyla, cebir ve şiddetle değil, arzu ve ihtiyar ile, yani hür irade ve serbestlikle benimsenip tercih edilmesi esastır.

İnanç, ibadet, hukuk ve ahlak gibi hayır ve iyilikleri kapsar.

Nitekim bu benzerliğe kaynağımız da dikkat çeker: "Şeriatın Türk Hukuk Lügatindeki izahı şöyledir: "İbadet ve muamelata müteallik olan dinî ahkamın heyet-i mecmuasıdır ki bunlara "ahkam-ı şer'iyye-i ilmiyye" denir. Cem'i "şerayi" dir. Bu takdirde hem ahkam-ı asliyye denilen itikadiyyatı, hem de ahkam-ı fer'iyye denilen ibadât, ahlak ve muamelatı ihtiva etmiş olur.”

"Şer'i, şir'a, meşr'a hükümleri esasen inşanı bir nehre, bir su menbaına götüren yol manasınadır. Dinî ahkam da insanları içtimai ve manevi hayatın mabihi’l kıvamı (kıvamı onda ) olan bir feyz ve i’tilaya yetiştirecek bir tarikat-ı ilahiyye olduğu cihetle şer'i ve şeriat namını almıştır. "

Başka sözlüklere baktığımızda da din, İslam ve şeriatın aynı manaya kullanıldığım görüyoruz. Şeriata; itaat edilen bir kanunlar manzumesi olduğu için "din", gidilecek yol, hüküm, elde edilecek kaynak olması bakımından da "şeriat" denilmesiyle ortaya şöyle de bir tarif çıkmıştır: “Allah’ın kullarına meşru kıldığı din.”

Daha başka sözlüklere baktığımızda da din ile şeriatın aynı anlamda kullanıldığım görüyoruz. İşte size bir kaç örnek:

Şeriat:

1. Yol, geniş yol, doğru yol.


2. Kaynak.

3. Allah'ın kulları için koyduğu din, ed-din.

4. İlahi kanun, dinin amel (uygulama) ile ilgili hükümlerinin bütünü.

5. Dinin zahiri ve dünya ile ilgili hükümlerinin tamamı.

6. İslamiyetin kitap halindeki kanunu, Kur'an-ı kerim.

7. Ayet ve hadiselere dayanan İslam kanunu, İslam hukuku.

Şeriatci, şeriat taraftan, dindar.

Şeriatcilik, şeriat taraftarlığı, dindarlık.”

Prof. Dr. Ali ŞAFAK "Hukuk Terimleri Sözlüğü"nde şu tanımları yapıyor:

“Şeriat, dini ve hukuki hükümler, kurallar ve sistemler.

Şeriatçı: Belli bir hukuk sistemi mensubu. Özel olarak bizde başka dini değil yalnızca İslam’ı ve kurallarını ön planda tutan ve savunanlar için kullanılır.

Şeriatçılık: Belli bir hukuk sistemini savunma, hukuktan yana olma. Özel olarak TCK. daki hükmü ile İslam’ı ve hükümlerini propaganda etme davranışı.

Şeriat 1. İzlenen yol, hukuk sistemi, İslam hukuk sistemi.

2. Bir toplumda yaşayan bütün fertleri bağlayıcı nitelikteki kuralların, helal ve haramların tümü.”

Bu tanımlardan ortaya çıkan gerçek, din ile şeriatın ayni şeyler olduğudur.

Hepsi bu mu?

Değil elbette.

Fakat farklar gelecek yazıda.