“Yazdık ama dinlemediniz” derken,  iflas eden şu Genel Sağlık Sigortası’ndan söz ediyorum.

18 Ocak 2012 günü “Zorunlu Sağlık Sigortası, Milletin Sigortasını Attıracak” diye bir yazıyı Gazete Boyut sitesinde yayınlamış; sistemdeki yanlışlıklara dikkat çekmiştik. Dediklerimiz birer birer çıktı ve sonunda sistem iflas etti.

Bu günlere kadar beklenen prim mikdarının ancak yüzde 3.5’u yatırılmış; yüzde 96.5’u yatırılmamış. Yani sistem yüzde 3.5 başarılı ama yüzde 96.5 başarısız. Yüzde 96.5 başarısız olan sisten dünyanın neresinde görülmüş?

Sistemin çöktüğünün ilanı için, aradan 22 ay geçmiş. Halbuki bu kadar süre beklemeye gerek yoktu. Okuyacaktınız o günlerde yazdığım yazıyı; ikazlarıma kulak verecektiniz ve yanlıştan dönecektiniz.

Yazımı Bakan Fatma Şahin’e de göndermiştim ama aldıran olmamış ki...

18 Ocak 2012 günü yayınlanan yazımın bir kısmını aktarıyorum.

            ***

5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel sağlık Sigortası, 1 Ocak 2012'de yürürlüğe girdi. Kanunun kapsamına girenler, 31 Ocak’a kadar, il veya ilçelerinde kurulu bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurmazlarsa, canları yanacak… Benden hatırlatması…

Yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik ve Genel sağlık Sigortası, ilk bakıldığında çok güzel bir uygulama gibi görünüyor ama kazın ayağı pek öyle değil...

Ayrıntılara boğmayalım...

18 yaşını geçmiş biri bir işte çalışıyorsa, sorun yok... Çalıştığı yer, sigortasını ödeyecek...  25 yaşına kadar öğrencilik yapıyorsa ve ana-babası memur veya sigortalı ise gene sorun yok... Ya çalışmıyorsa!... Veya üniversiteyi bitirmiş ama bir işte de çalışmıyorsa.... İşte kıyamet burada kopuyor. Bu durumda, gencin ailesinin gelir durumuna bakılacak ve belirlenen aylık primi aile ödeyecek....

Ailenin gelirine göre ödeme planı da şöyle:

1) Ailede kişi başına aylık gelir 295 TL ise o gencin sigorta primini devlet ödeyecek.

2) Ailede kişi başına düşen aylık gelir 296-886.5 TL (886,5 TL asgari ücret demek.) ise, o genç için aile 35.4 TL ödeyecek.

3) Ailede kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücretin 2 katı olan 1.773 TL ise, aile o genç için 106.4 TL prim ödeyecek.

4) Şayet ailede kişi başına düşen aylık gelir 1.773 TL'den yüksek ise, aile o genç için ayda 213 TL prim ödeyecek.

İlk 3 ödeme planında pek sorun yok ama 4. plan, milleti hayli acıtacağa benziyor.

Daha iyi anlaşılması için örnek üzerinden gidelim:

Aylık geliri 1.774 TL olan; yani 4. maddede zikredilen 1.773 TL'den  1 kuruş fazla olan (Hadi, olayı fazla trajikleştirmemek için aylık geliri 1.800 TL olan) bir baba olsun... Bunun da 2 tane çocuğu olsun. Kızı 18 yaşını geçmiş ama okumuyor olsun; oğlu da üniversiteyi bitirmiş ama henüz iş bulamamış olsun. Bu baba her ay Genel Sağlık Sigortası için, devlete 4.26 TL prim yatıracak demektir. 1.800 TL maaşı olan bir baba için bu rakam az bir rakam mıdır dostlar? 

Haa... Bir de üniversiteyi bitiren çocuğun Öğrenim Kredisi borcu vardır mutlaka... Çocuk birkaç sene iş bulamaz... Öğrenim Kredisinin ödeme zamanı da gelir. Eh...O da ayda 250 TL tutar. Etti mi 2 çocuklu bir babanın aylık ödemesi 676 TL?... Gitti maaşın üçte biri... Buna bir de üniversiteyi bitirmiş oğlanın harçlığını ekleyin... (Kız nasıl olsa evde koca bekliyor ve pek masrafı olmaz(!)...)  

Gördünüz mü maaşın uğrayacağı akıbeti?... 

İddia ediyorum, böyle bir ailenin bütçesinden, ayda kemiksiz 1.200 TL çıkar... Geriye kalan 600 TL ile ne yapsın bu gariban memur?... Hani nerede ev kirası, mutfak masrafı, elektrik-su parası; giyecek masrafı?... Çalıştığı devlet dairesi, evinin alt katında mı ki, yol parası da vermeyecek?...  

Bu primin tamamını ve hatta 1 lirasını bile ödemediğinde, sana ücretsiz sağlık hizmeti yok!... Hastane, "Git... Borcunu öde, gel... Sana ancak o zaman ücretsiz sağlık hizmeti veririm." diyecek. Yoksa.... Yoksa öl birader... Tohumuna para mı saydık?!....

"Hocam olayı amma da dramatize ettin haaa!.." demeyin. Böyle örnekler toplumda çoook...

Üniversiteyi bitiren genci, kapıda iş beklemiyor ki... Genç bir-iki sene iş peşinde koşacak; kız da henüz "kocaya varmamış" olacak... 676'yı çarpın 24 ay ile...Ne ediyor?...  16.224 TL... Bir baba 2 senede devlete bu parayı verecek...

Ne yapsın ana-baba?...

Yok arkadaş!...

Genel sağlık sigortasına varız ama ailenin geçim standartlarının düşürülmesinde yokuz!...

Çare?...

Çare, prim mikdarlarını düşürmektir. 

Yoksa, kaş yapayım derken göz çıkarmış oluruz ki bu da iktidarın hiç hoşuna gidecek bir şey değildir. 

***

Başarısızlığı 22 ay sonra fark ettik. Yanlışın neresinden dönülürse kârdır. Bu kanun derhal iptal edilmeli ve daha işe başlamadan devlete binlerce lira borçlanan gençler rahatlatılmalıdır.