Darbeler dönemi kapanmadı
Komor Adaları’nın bağımsız olmasından sonra ilk cumhurbaşkanlığına getirilen ve Batı hayranlığıyla tanınan Ali Suveylih, 1978’de Ahmed Abdullah liderliğinde gerçekleştirilen askeri darbeyle yönetimden uzaklaştırıldı. Darbeciler Ekim 1978’de yürürlüğe koydukları anayasayla ülkenin adını Komorlar Federal İslam Cumhuriyeti olarak değiştirdiler. Ahmed Abdullah’ın ülkenin İslami kimliğini önemsemesi Batılıları rahatsız ettiği için Kasım 1989’da bir suikastla öldürüldü ve yerine Said Muhammed Çuhar geçirildi.
Libya’nın bağımsız olmasından sonra ülkenin krallığına getirilen İdris Senusi, 1 Eylül 1969’da Yüzbaşı Muammer Kaddafi’nin yönlendirdiği askeri darbeyle tahttan indirildi. Kaddafi’nin hâkim kıldığı dikta yönetimine 17 Şubat 2011’de patlak veren halk devrimiyle son verildi.
22 Eylül 1960’ta bağımsız olan Mali’nin ilk devlet başkanı Modibo Keita, Kasım 1968’de askeri darbeyle yönetimden uzaklaştırıldı ve yerine Yoro Diakite geçti. Sonrasında cumhurbaşkanlığı hep asker kökenlilerde oldu. 2002-2012 arasında on yıl cumhurbaşkanlığı yapan yine asker kökenli Amadou Toumani Touré, 22 Mart 2012’de General Amadou Haya Sanogo’nun darbesiyle devrildi. Cunta ülkede kontrolü sağlayamayınca sivil kesimle anlaşarak geçici hükûmet kurulmasını kabul etti. Ama yine yönetimden tamamen elini çekmedi. Tuareg örgütlerinin siyasi istikrarsızlıktan yararlanarak ülkenin önemli bir kısmında hâkimiyeti ele geçirmeleri üzerine de Fransa müdahale etti.
Mısır’da krallık yönetimi 1952’de Tümgeneral Muhammed Necib liderliğinde gerçekleştirilen darbeyle son buldu. Ancak General Necib de iki yıl sonra 25 Şubat 1954’te Cemal Abdünnasır darbesiyle görevden uzaklaştırıldı. Sonrasında kurulan dikta yönetimi 25 Ocak 2011 halk devrimiyle devrildi. Halkın oylarıyla başa geçen ilk sivil cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye karşı da 3 Temmuz 2013’te General Abdülfettah Sisi tarafından darbe gerçekleştirildi.
26 Kasım 1960’ta bağımsız olan Moritanya’da 10 Haziran 1978’de gerçekleştirilen askeri darbeyle yönetimi Albay Mustafa Veled Salek ele geçirdi. Ardından çeşitli kargaşalar yaşayan bu ülkede 10 Aralık 1984 darbesiyle Albay Muaviye Veled Seyyid Ahmed et-Tayi yönetimi ele geçirdi. O Suud kralı Fehd’in cenazesine katılmak üzere ülke dışına çıktığında yönetimine karşı sivil bir darbe gerçekleştirildi ve ülkesine dönemedi.
Orta Afrika ülkelerinden Nijer’in 3 Ağustos 1960’ta bağımsız olmasından sonra ilk cumhurbaşkanlığına seçilen İlerici Nijer Partisi lideri Hamani Diori, 15 Nisan 1974’te gerçekleştirilen askeri darbeyle devrildi ve yerine Seyni Kunçe geçti.
İslam âleminde en çok darbe ve kargaşa yaşayan, en uzun süre cuntaya mahkûm olan ülkelerden biri yine Orta Afrika ülkelerinden Nijerya’dır. 1 Ekim 1960’ta bağımsızlık elde etmesinden sonra ilk cumhurbaşkanı olan Sir Ebu Bekir Tafeva Baleva 15 Ocak 1966’da askeri ayaklanmada öldürüldü. Yönetimi ayaklanmayı bastıran genelkurmay başkanı Tümgn Jhonson Aguiyi - Ironsi aldı. Ama onun yönetimi 29 Temmuz 1966’da darbeyle son buldu ve Korg Yakub Gawon başa geçti. Onun yönetimi de 29 Haziran 1975 darbesine kadar sürdü. Darbeci Tuğgn Murtala Ramat Muhammed başa geçti. Onun 13 Şubat 1976’da öldürülmesi üzerine yerine Olusegun Obasanjo geçti. Yerine 11 Ağustos 1979’da seçimle devlet başkanı olan ilk kişi durumundaki Hacı Şehu Şugari geçti ve yerini 31 Aralık 1983’te darbe gerçekleştiren Tümgn Muhammed Buhari aldı. Onun yönetimi de 27 Ağustos 1985’de Tümgn İbrahim Babangida darbesiyle son buldu. O siyasi baskılara teslim olarak 4 Ocak 1993’te Geçici Yönetim Kurulu oluşturmayı, 26 Ağustos 1993’te de devlet başkanlığından çekilmeyi kabul etti. Geçici Yönetim Kurulu işbaşındayken 12 Haziran 1993’te gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimlerini görevi devralamadan zindanda hayatını kaybeden Sosyal Demokrat Parti adayı Mesut Abiola kazanmıştı. General Babangida seçimleri iptal etti. Halkın tepkisi sebebiyle ülke uzun süre kargaşa yaşadı ve sonuçta 17 Kasım 1993’te General Sani Abaşa yönetime el koydu. Onun ölümünden sonra da yerine diktatör Abdüsselam Ebu Bekir geçti.
Darbelerin hepsi bu kadar değil. Ayrıca İslâm dünyasında neden bu kadar çok darbeye başvurulduğu sorusunun cevabını aramak için genel bir değerlendirme yapmakta da fayda olacaktır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.