Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’dan çekilmeye mecbur bırakılması, Çamerya Arnavutları için zorlu günlerin başlangıcı oldu. Yunanistan’ın kuzey batısındaki Güney Epir bölgesinde bulunan Çamerya’nın nüfusu, 1908’deki Osmanlı sayımına göre, 73 bin kişiydi. Bunların yüzde 92’si Arnavut, geri kalanı Yunan, Ulah ve Çingene idi.  [Arnavut Kardeşliği Derneği, 2013]

Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’ndan önce Çamerya’daki Arnavut nüfusu yüzde 84’e geriledi. Nüfusun yüzde 80’ini Müslüman Arnavutlar, gerisini Ortodokslar oluşturmaktaydı. [Çamerya Soykırımı, Berna Türkdoğan Uysal, Sayfa 74]

Bölgenin nüfus dengesini değiştirmek isteyen Yunanistan, yerli Arnavut nüfusun yoğun olarak yaşadığı bölgelere, Yunan, Ulah ve Çingeneleri yerleştirdi. Arnavutça yasaklandı ve yerleşim yerlerinin adları, Yunanca’ya çevrildi. Mülklere el konuldu, camiler kapatıldı, keyfi tutuklamalar, sürgünler ve sınır dışı etmelere girişildi.

Çamerya Arnavutlarının yaklaşık 85 bini, 1923’te Türkiye ve Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesiyle, Anadolu’ya yerleştirildi. [Sayfa 69]

Hukuksuz ve kanunsuz uygulamalara rağmen Arnavut varlığını ortadan kaldıramayan Yunan polisi, 1941 yılında, Çamerya Arnavutlarının lideri Davut Hoca’yı şehit etti.

İkinci Dünya Savaşı ve İtalyan işgali öncesinde, seferberlik doğrultusunda, Arnavutlar da askere alındı. Fakat cepheye değil, amele taburlarına gönderildiler. 14 yaşın üzerindeki erkekler, İtalyan işgali esnasında, Midilli, Sakız ve Korint Toplama Kamplarına götürüldüler. [Sayfa 61]

Yunanistan, Çamerya Müslüman Arnavutlarını sınır dışı edip, soykırıma maruz bırakırken; Ortodoks Arnavutları (Arvanites/Arvanitler) da, “Yunan kültürünün alt mensupları” olarak tanımlayıp, asimile etmeye çalıştı.

Yunanistan İç Savaşı’nda anti-komünist cepheyi oluşturan ve önce cumhuriyetçi, sonra kralcı çizgide yer alan Yunan Demokratik Milli Birliği (EDES) ve başındaki General Napoleon Zervas, Çamerya Arnavutlarına soykırım uyguladı.

Çamerya’daki Müslüman Arnavutlar, Aziz Bartalemo Günü’ne denk gelen, 27 Haziran 1944’ten itibaren büyük bir soykırıma maruz bırakıldılar. Savunmasız kadın, yaşlı ve çocukların çeşitli uzuvları kesildi, tecavüz edildi, hamile kadınlar ve bebekler katledildi.

Sadece Paramiti’de, bir günde, 600’den fazla insan katledildi. Mart 1945’e kadar devam eden soykırımlarda; Filat’ta bin 286, Gümenice ve çevresinde 192, Margelliç ve Parga’da ise 626 insan katledildi.
Haziran 1944 - Mart 1945 tarihleri arasında, Çamerya genelinde; 2 bin 900’ü erkek, 214’ü kadın, 96’sı çocuk olmak üzere, 3 bin 242 sivil katledildi. Ayrıca, 745 kadına tecavüz edildi, 76 kadın kaçırıldı ve daha üç yaşına bile basmamış 32 bebek katledildi. İnsafsızca saldırılan 68 köyde, 5 bin 800 ev ve cami yakıp, yıkıldı. [Balkanlar El Kitabı Cilt II, Çamerya Arnavutları, M.Murat Hatipoğlu, Sayfa 453]

Çamerya Soykırımı, Ocak 1995’de Lahey’de Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Örgütü’nün Dördüncü Genel Kurulu’nda gündeme alındı. 20-26 Ocak 1995 tarihleri arasındaki genel kurulda; “Çamerya halkının yeniden vatanlarına dönmesi ve vatandaşlık haklarının iade edilmesi, Çam halkının mülklerinin iade edilme hakkının verilmesi, uluslararası anlaşmalardan doğan haklarının tanınması, Yunanistan’ın, Çamerya Sorunu’nun tarihi gerçeklerini kabul etmesi, hak ve çözümler için ciddi adımlar atması” yönünde kararlar alındı.

Yunanistan, bu kararların üzerinden yıllar geçmesine rağmen, halen Çamerya Soykırımı’nı kabul etmiyor. Fakat Arnavutluk Halk Meclisi, 30 Haziran 1994’de kabul edilen bir yasa tasarısıyla, 27 Haziran’ı “Çamerya Soykırımını Anma Günü” olarak kabul etti. Arnavutluk’taki Çameryalı Müslüman Arnavutlar, her sene 27 Haziran’da, Yunanistan sınırına kadar yürüyerek, ana vatanlarına dönme umutlarını tazeliyorlar.

Çamerya Arnavutları, intikam değil, adalet; kan değil, vatandaşlık hakkı; ırkçılık değil, ana vatanlarında insanca yaşamak istiyorlar. Fakat Yunanistan toplumundaki Arnavut düşmanlığı (Albanophobia), tazelediğini koruyor.

BM Uluslararası Araştırma Komisyonu raporlarına göre, mal varlıklarına el konulan 35 bin Arnavut vatanına dönemezken, 150 bin Çameryalı Arnavut Arnavutluk’ta yaşıyor. [Çamerya Soykırımı, Sayfa 7]

Yunanistan, Çamerya Arnavutlarının, yaklaşık iki buçuk milyar dolar değerindeki mal varlıklarının iadesine de yanaşmıyor.

ABD’de örgütlü Demokratik Çamerya Ligi, Yunanistan’da, 100 bin Çameryalı Arnavut olduğunu ifade ediyor. Tiran merkezli Çamerya Yurtsever-Siyasal Derneği de, Temmuz 1993 tarihli bildirisinde, 250-300 bin Arnavut’tan bahsediyor. [Balkanlar El Kitabı Cilt II, Sayfa 450]

Bugün Yunanistan’da yaşayan 400 bin Arnavut, zorlu şartlarda yaşam mücadelesi veriyorlar. Aslen Müslüman olan bu insanlar, baskı ve şantajla, Yunanca isimler almak ve kendilerini Ortodoks olarak göstermek mecburiyetinde bırakılıyorlar.

Şimdi soru şu: Çamerya neyimiz olur?..