Tür­ki­ye Di­ya­net Vak­fı'nın neş­ret­ti­ği İs­lam An­sik­lo­pe­di­si, Müs­lü­man­la­rı ken­di dil­le­rin­den an­la­tan müs­tes­na kay­nak­lar­dan bi­ri. Bu­gü­ne ka­dar ge­rek Do­ğu, ge­rek­se Ba­tı, İs­lam'ı ve Müs­lü­man­la­rı an­sik­lo­pe­dik ze­min­de bü­yük öl­çü­de gay­ri­müs­lim­le­rin ka­le­min­den çık­mış eser­ler­den oku­mak du­ru­mun­da kal­dı. Tür­ki­ye Di­ya­net Vak­fı'nın uzun yıl­la­ra ba­liğ olan ve ger­çek­ten bü­yük emek, ma­lî kül­fet, or­ga­ni­zas­yo­n… ge­rek­ti­ren böy­le bü­yük bir hiz­me­tin al­tı­na im­za at­mış ol­ma­sı tak­dir edi­le­cek bir hiz­met.

44 cilt­te ta­mam­la­nan bu mu­az­zam ese­re ben de 15-20 ci­va­rın­da mad­de ya­za­rak kat­kı ver­dim. En son ka­le­me al­dı­ğım mad­de 44. cilt­te yer alan "Zâ­hid el-Kev­se­rî" mad­de­si ol­du. Prof. Dr. M. Ya­şar Kan­de­mir ho­ca­mın ar­zu ve tek­li­fi üze­ri­ne se­ve se­ve yaz­ma­yı ka­bul et­ti­ğim bu mad­de, be­nim İmam el-Kev­se­rî adı­na, onun bu üm­me­te yap­tı­ğı mu­az­zam hiz­met­le­rin di­le ge­ti­ril­me­si yo­lun­da kü­çük bir "te­şek­kür" an­la­mı da ta­şı­dı­ğı için be­nim açım­dan ger­çek­ten önem­li idi.

Mad­de­yi ya­zıp gön­der­dim. Bir sü­re son­ra 44. cil­di al­mış olan bir­ta­kım dost­lar ard ar­da be­ni aya­rak ağır si­tem­ler­de bu­lun­du­lar. "Sen bu ül­ke­ye Mu­ham­med Zâ­hid el-Kev­se­rî adı­nın du­yul­ma­sı, ya­yıl­ma­sı, eser­le­ri­nin ve mis­yo­nu­nun/çiz­gi­si­nin ta­nı­tıl­ma­sı adı­na hiz­met­le­ri­ni tak­dir­le ta­kip et­ti­ği­miz bir isim ola­rak na­sıl ol­du da böy­le bir mad­de­nin al­tı­na im­za at­tın?" tar­zın­da­ki bu si­tem­le­ri ön­ce an­lam­lan­dı­ra­ma­dım. Son­ra 44. cil­di alıp da al­tın­da adı­mın bu­lun­du­ğu il­gi­li mad­de­yi oku­yun­ca ben de şa­şır­dım. Ora­da yer alan öy­le cüm­le­ler var­dı ki, be­nim ka­le­mim­den çık­mış ol­ma­sı müm­kün de­ğil­di.

İl­gi­li cilt­te neş­re­di­len mad­de met­ni­ne gö­re1 İmam el-Kev­se­rî hak­kın­da şöy­le de­mi­şim: "Ha­ne­fî mez­he­bi­ne ta­as­sup de­re­ce­sin­de bağ­lı­lı­ğı, bid'at eh­li ka­bul et­ti­ği mez­hep­le­re ve özel­lik­le Şi­a'ya kar­şı sert bir tu­tum ser­gi­le­di­ği bi­li­ne­n…"

An­sik­lo­pe­di'ye gön­de­ri­len mad­de­le­rin re­dak­si­yon­dan ge­çi­ril­di­ği­ni bi­li­yor­dum; ama re­dak­tö­rün, ken­di­si­ni mü­el­li­fin ye­ri­ne ko­ya­rak mad­de­yi ye­ni­den ya­za­bi­le­ce­ği­ni bil­mi­yor­dum!

Bu­ra­da açık­ça ilan edi­yo­rum ki, yu­ka­rı­da­ki sa­tır­lar ke­sin­lik­le ba­na ait de­ğil. İl­mî çiz­gi, aki­de­vî has­sa­si­yet ve iz­zet­li du­ruş adı­na ken­di­sin­den ger­çek­ten çok şey öğ­ren­di­ği­miz, ken­di­si­ne çok şey borç­lu ol­du­ğu­muz İmam el-Kev­se­rî hak­kın­da böy­le bir ifa­de kul­lan­mış ol­mak için be­nim, ken­di­mi in­kâr ede­cek ka­dar anor­mal­leş­miş ol­mam ge­re­kir. Ben bu ifa­de­ler­den ke­sin­lik­le te­ber­ri edi­yo­rum.

Be­nim söy­le­di­ğim ve An­sik­lo­pe­di'ye gön­der­di­ğim sa­tır­lar ay­nen şöy­le: "Mu­ha­lif­le­ri ta­ra­fın­dan Ha­ne­fî mez­he­bi ko­nu­sun­da mu­ta­as­sıp ol­du­ğu yay­gın ola­rak söy­len­se ve bid'at mez­hep­le­re ve bu cüm­le­den ola­rak Şi­a'ya kar­şı kes­kin ta­vır­lı ol­sa da­…"

İki ifa­de ara­sın­da­ki fark ol­duk­ça açık. Be­nim, mu­ha­lif­le­ri­nin sa­fı­na ge­çe­rek İmam el-Kev­se­rî'ye "ta­as­sup" is­na­dın­da bu­lun­mam müm­kün de­ğil. Muh­te­me­len yaz­dı­ğım mad­de­yi "re­dak­te" eden ele­man ken­di­si­ni o ifa­de­le­rin mu­ha­ta­bı ye­ri­ne ko­yup alın­mış ol­ma­lıy­dı ki, yaz­dık­la­rı­mı o şe­kil­de "dü­zelt­me" ih­ti­ya­cı his­set­miş!..

Avu­ka­tım ara­cı­lı­ğıy­la Tür­ki­ye Di­ya­net Vak­fı'na bir ya­zı gön­der­dim. Bu va­him ha­ta­nın ge­rek mü­te­akip bas­kı­lar­da., ge­rek­se An­sik­lo­pe­di'nin baş­ka dil­le­re ter­cü­me edil­me­si du­ru­mun­da ter­cü­me­ler­de be­nim gön­der­di­ğim cüm­le­nin esas alın­ma­sı­nı ta­lep et­tim.

Ge­len ce­va­bî ya­zı­da bu­nun seh­ven or­ta­ya çık­mış bir yan­lış­lık ol­du­ğu ifa­de edi­li­yor­du. Be­ya­nı esas al­dım ve işin üze­ri­ne da­ha faz­la git­me­dim.

Bu ya­zı­yı ka­le­me al­ma­mın se­be­bi, il­gi­li mad­de­yi oku­yan­la­rın bu du­rum­dan ha­ber­dar ol­ma­sı­nı ve o ifa­de­le­rin ba­na ait ol­du­ğu­nu dü­şün­me­me­si­ni sağ­la­mak. Bu ya­zı­yı oku­yan­lar­dan ri­cam, müm­kün ol­du­ğun­ca yay­ma­la­rı ve o mad­de­de­ki il­gi­li ifa­de­le­rin ba­na ait sa­nıl­ma­sı­nın müm­kün ol­du­ğun­ca önü­ne ge­çil­me­si­…

 1 Dİ­A, XLIV, 81.