Yaz mevsiminin gelmesi ile beraber dünyamızın güneşe en yakın konumda olması sonucunda bir takım rahatsızlıkların olması oldukça doğaldır. Bu rahatsızlıkların başında ise güneş çarpması gelir.

Güneş çarpması,  genellikle yüksek sıcaklıkta uzun süre kalınması sonucu vücudun aşırı ısınmasıyla meydana gelen ciddi bir rahatsızlıktır. Hemen müdahale edilse bile ölümcül olabilir ya da kalıcı zararlar verebilir. Aşırı sıcaklığın yanında nem oranının da yüksek olması (%70’in üzeri), güneş çarpmasında etkili bir rol oynar.

Çocuklar, yaşlılar, kronik rahatsızlığı olan ya da moral çöküntüsü içinde olanlar, güneşi az gören ülkelerde yaşayanlar ve açık tenli insanlar daha düşük derecelerde de güneş çarpması olabilir.

Güneş çarpması acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmeyen güneş çarpması hızla beyin, kalp, böbrek ve kaslara zarar verebilir, ölümcül olabilir.

Güneş çarpmasının nedenleri

Güneş çarpması, başın korunmadan uzun süre deniz kenarı veya arazide direkt güneş ışınlarına maruz kalınması durumunda oluşur. Bilhassa çocuklar, açık tenli ve kafasında saçı olmayan veya seyrek saçlı insanlar bu hastalıktan şikayetçidirler.

Güneş çarpmasının belirtileri nelerdir?

Mide bulanması,

Sıcak ve kuru cilt,  terleyememe,

Cildin önce kızarması daha sonra soluk ve morumsu bir renk alması,

Normalden daha hızlı bir soluk alıp verme, hızlı nabız atması,

Vücut sıcaklığının hızlı bir şekilde 40 derece ve üzerine çıkması,

Baş ağrısı, kas krampları,

Açılmış göz bebekleri,

Tutarsız konuşmalar, çevreyi tanıyamama, şaşkınlık, agresif konuşma ya da davranışlar, ajitasyon ve halüsinasyonlar,

Uyuklama ya da sersemlik hali,

Havale geçirme, bilinç kaybı,

Güneş çarpması durumunda bulantı, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi tipik semptomlar esas güneş çarpmasından birkaç saat sonra hissedilir. Eğer kafa serinletilirse veya gölgeye gidilirse veya kafa güneşten korunursa bu semptomlar kısa bir süre sonra kendiliğinden kaybolur.

Güneş çarpmasına karşı koruyucu önlemler

Tatil döneminde güneşe birden çıkılmamalı, süre yavaş yavaş uzatılmalı ve güneşin dik olduğu saatlerde güneşe çıkılmamalı,

Güneşli günlerde bir şapka, eşarp veya şemsiye ile korunmalı ,   

Açık renk, bol, pamuklu kıyafetler giyilmeli,

Her gün ılık su ile duş alınmalı,

Bulunduğumuz ortamın temiz hava alması sağlanmalı,

Efordan kaçınmalı,

Yüksek faktörlü güneş koruyucuları kullanılmalı,

Sıvı tüketimi özellikle su tüketimi artırılmalı. Günde 3 litre su tüketilmelidir.

Sindirimi kolay yemekleri tercih edilmeli, ağır yağlı kızartmalardan kaçınmalı,

Alkol kullanılmamalı,  fazla kahve ve çaydan uzak durulmalı.

Tedavi

Güneş çarpması tıbbi  acil bir durumdur. Erken müdahaleyle bile yaşamı tehdit edebilir veya ciddi, uzun süreli komplikasyonlarla sonuçlanabilir. 

112 veya diğer acil servisleri aradıktan sonra aşağıdaki ilk yardım adımlarını uygulayabilirsiniz.

Tedavide en önemli husus, sıcak çarpması olanların erken tanınmaları ve derhal soğutulmaya başlanmalarıdır.

Panik yapılmamalı ve hasta hemen gölge bir yere alınmalıdır.

Vücut yüzeyi ıslatılmalıdır (hortumla, soğuk suya batırılmış süngerle, duş yaptırılarak).

Kasık, boyun ve koltuk altlarına buz torbası konulmalı ancak hasta buz banyosuna sokulmamalıdır.

Hastanın kafası ve göğüs kısmı daha yukarda olmalıdır.

Hasta kusmak istiyorsa yan döndürülmelidir.

Hastanın bilinci yerindeyse sadece su verilmeli, fakat buz gibi değil ılık su olmalıdır.

Hastanın bilinci yerinde değilse içecek verilmemelidir.

Alkol koklatılmamalı, alkollü ve gazlı içecekler verilmemelidir.

Katı yiyecek çok tehlikeli sonuçlar doğuracaktır. Kesinlikle hastaya yiyecek  verilmemelidir.

Güneş çarpmasıyla gerçekleşebilen yüksek vücut sıcaklığını düşürmek için aspirin  verilmemelidir.

İki yaşın altındaki çocuklar, yaşlılar ,böbrek hastaları, kalp hastaları, insülin kullanan şeker hastalarının    acilen hastaneye ulaştırılması gerekir.  

Haftaya buluşmak üzere sağlıkta kalın…