Öyle mu­ha­ta­ra­lı ve ya­kı­cı bir ko­nu ki, de­ğil ke­li­me­le­rin, nü­ans­la­rın da­hi to­zu du­ma­na kat­ma­sı iş­ten bi­le de­ğil... Bir ta­raf­ta na­hak ye­re soy­kı­rım­la suç­la­nan Tür­ki­ye, di­ğer ta­raf­ta yüz­yıl­lık bir in­san­lık tra­je­di­si... Ve bu tra­je­di­nin et­ra­fı­na her iki ta­ra­fın şo­ve­nist­le­ri ta­ra­fın­dan örü­len aşıl­maz ön­yar­gı du­var­la­rı... Ge­çen yüz­yıl­da Ana­do­lu coğ­raf­ya­sın­da ya­şa­nan, Müs­lü­man ol­sun gay­ri­müs­lim ol­sun in­san ha­yat­la­rı­nı sön­dü­ren ama bir tür­lü yüz­le­şe­me­di­ği­miz o ka­dar çok fe­la­ket var ki... İn­sa­noğ­lu­na ırk­çı dür­tü­ler ege­men ol­du­ğun­da or­ta­ya na­sıl fa­ci­alar çık­tı­ğı­nın “sar­sı­cı ör­nek­le­ri”...
***
Bir kı­sım aka­de­mis­yen ve ya­za­rın -ka­na­atim­ce lü­zum­suz bir fan­te­zi ola­rak baş­lat­tık­la­rı- “Er­me­ni­ler­den özür di­le­me” kam­pan­ya­sı, “bek­len­di­ği gi­bi” mu­az­zam gü­rül­tü ko­par­dı. İfa­de hür­ri­ye­tin­den va­ta­na iha­ne­te ka­dar her tür­lü yo­rum, it­ham ve ha­ka­ret or­ta­lı­ğa sa­çıl­dı. Ya­kın ta­ri­hi­mi­ze da­ir hiç­bir şe­yi “ak­lı­se­lim­le” tar­tı­şa­ma­dı­ğı­mız ger­çe­ği, bu kam­pan­ya ile “bir to­kat gi­bi” yü­zü­mü­ze çarp­tı. İt­ham edi­yo­ruz, sal­dı­rı­yo­ruz, ba­ğı­rı­yo­ruz ama tar­tı­şa­mı­yo­ruz. Ma­ale­sef...
***
Eği­tim sis­te­mi be­yin­le­ri öy­le for­mat­la­mış, slo­gan­lar zi­hin­le­ri öy­le is­ti­la et­miş ki, mut­la­ka yüz­leş­me­miz ve tar­tış­ma­mız ge­re­ken ta­ri­hî ha­di­se­ler hak­kın­da “res­mi söy­le­min dı­şın­da” hiç­bir şey söy­len­me­si­ne ta­ham­mül ede­mi­yo­ruz. Ne acı! Bu ül­ke­de Er­me­ni is­yan­la­rı ya­şan­mış, çe­te­ler “bi­ça­re” Müs­lü­man hal­ka zul­met­miş, öl­dür­müş, mal­la­rı­nı yağ­ma­la­mış, Rus­la­ra oyun­cak olup Os­man­lı dev­le­ti­ne baş­kal­dır­mış­lar. Ar­dın­dan, İt­ti­hat Te­rak­ki de­ni­len “ko­mi­ta­cı gü­ruh”, bas­tı­ra­ma­dık­la­rı is­yan­la­rın çö­zü­mü­nü, bu ül­ke­nin yüz­ler­ce yıl­lık Er­me­ni­le­ri­ni, “ço­cuk ka­dın de­me­den” yurt­la­rın­dan sü­rüp at­mak­ta bul­muş. “Bi­ça­re” Er­me­ni­ler hem yurt­la­rın­dan, hem de -aç­lık ve ta­sal­lut­lar se­be­biy­le- can­la­rın­dan ol­muş­lar. Ol­ma­mış gi­bi dav­ran­sak da “vic­dan­la­ra ya­pı­şıp ka­lan” bu fa­ci­alar ya­şan­mış. Vic­dan­lar­da­ki bu ya­pış­kan duy­gu­dan kur­tul­mak için ya sü­ku­net­le ko­nu­şa­ca­ğız, din­le­ye­ce­ğiz ve ta­ri­hi­miz­le yüz­le­şe­ce­ğiz; ve­ya sa­de­ce ırk­çı coş­kun­luk­lar­la ba­ğı­rıp, suç­la­ya­ca­ğız... Siz­ce han­gi­si vic­dan­la­rı ra­hat­la­tır?
***
“Er­me­ni­ler­den özür di­le­mek“ ge­rek­siz bir en­te­lek­tü­el fan­te­zi... Ya­şa­nan “or­tak acı­yı” gi­der­me­di­ği gi­bi,si­ya­sî ik­ti­da­rın “res­mi söy­le­mi aşa­rak at­tı­ğı” Er­me­nis­tan’la ve di­as­po­ray­la iliş­ki kur­ma ham­le­si­ni za­yıf­la­tan bir fan­te­zi... İt­ti­hat Te­rak­ki’nin ba­si­ret­siz ko­mi­ta­cı­la­rı­nın ha­ta­la­rı için özür de di­le­mek de, ya­kın ta­ri­hi biz­le­re zin­dan eden bu ko­mi­ta­cı zih­ni­ye­ti sa­vun­mak da abes... Me­se­le, kim han­gi se­bep­le ya­par­sa yap­sın zul­me kar­şı dur­mak­tır.