Kriz ortamlarında insanlar içe kapanan, korumacı bir ruh haletine giriyorlar. Bu korumacılık, giderlerde tasarruf veya ihtiyaçları erteleme biçiminde olunca mesele yok. Ama korumacılık duygusu “yerli malı kullan ey vatandaş” olarak tezahür edince bir çelişki doğuyor. İhracat temelli büyümeyi ana strateji olarak benimseyen ve Milli Gelir’inin yarısından çok dış ticaret hacmi olan bir ülke “yerli malı” kullanmayı “krizden çıkış mottosu” olarak benimserse bir acayiplik olmaz mı? TUSKON Başkanı Rızanur Meral‘in beyanatı, sanayicinin de kendi içinde bir ikilem yaşadığını düşündürdü bana... TUSKON Başkanı, vatandaşın “ithal ürüne düşkünlüğünü” vurgulamış. Bundan 10 yıl önce belki öyle idi ama Türkiye’deki dış ticaretin artışındaki sebep ithal mala düşkünlük değil, Çin ve Uzak Doğu faktörü ile düşük kur politikasının ithal fiyatları yerlilerden daha ucuza getirmesi aslında...
***
Sanayici daha ucuz olduğu için ithal ara malı kullanıyor. Nihai tüketimde ise etken bariz: Akıllara zarar ucuzlukta -ve kalitesizlikte-Çin malları... O halde vatandaşı yerli malı kullanmaya davet ederken, teşhisi de doğru koymamız lazım. Türkiyeli tüketici eskiye göre çok daha bilinçli... Yasal düzenlemeler de tüketici haklarını daha erişilir kılıyor (AB reformları sağ olsun). Ama “marjinal fayda-fiyat” ilişkisi, tüketici davranışını tabii ki etkiliyor. Tüketici, bu ilişkinin tatminkâr olduğu üründe hiç tereddütsüz “yerli olanı” seçiyor. Türkiye’de en çok satılan otomobil, beyaz eşya, konfeksiyon ürünlerinde yerli üretim tercih ediliyor. İthal ürünlerin revaçta olduğu mallarda da, kurlardaki artıştan sonra yerli ürünlerin daha çok tercih edildiğini göreceğiz. Okul hayatında yerli malı haftaları kutlayıp fındık-kuru üzüm yemiş ve “vatandaş yerli malı kullan” sloganlarıyla büyümüş nesiller olarak, yerli malını yücelterek geçmişte ne kadar kalkındığımızı (!) hatırlamamızda galiba yarar var.
***
Zulüm
Gazze’de “içinde insanlık emaresi olan herkesin” canını acıtan bir facia yaşanıyor. İnsanoğlu’nun, vicdanı olmayınca nasıl vahşileştiğini gösteren bir katliam bu... Lakin “zulüm payidar olmaz”, olmayacaktır da...