Melih Cevdet Anday'ın Hiroşima'ya atılan atom bombasıyla ilgili olarak yazdığı kısacık dörtlüğünü, en az haftada bir hatırlarım. Hem de mecburiyetten.

Şöyle söylemiştir vaktiyle:

"Büyükbabam, babam, ben

Küçük oğlan, kız, damat...

Gelişimiz teker tekerdi

Gidişimiz cümbür cemaat."

***

Hayır, bomba falan atıldığı yok çok şükür.

İhtimali bile söz konusu değil.

Bu dörtlük, Cuma günleri aklıma gelir bilhassa.

Tam da cami çıkışında...

İçeri girişimiz teker teker olduğu için, kimse birbirine yüklenmez.

Cuma namazı kılınıp dışarı çıkış sırasında, cemaat her nedense acele eder.

***

Kısa süre içinde çıkmak bir marifetmiş gibi, kapılara yüklenir kalabalık.

Bugüne kadar hiç kimse, herhangi bir cami içinde mahsur kalmış değildir oysa.

Sanki dışarıda sınırlı sayıda olan zerde pilav dağıtılıyor.

İki dakika değilse, dört dakika sonra herkes dışarı çıkacaktır.

Fakat gel de bunu anlat.

***

Bazıları, o sıkışıklıkta, ayakkabılarını önündekinin ve/ya yanındakinin üstüne sürter.

Yağışlı havada ayakkabının altından damlayan pis suları, insanların tepesine damlatır.

Homurdananlar bile olur.

Niye yeterince hızlı çıkılmıyor diyedir o acelecilerin homurdanmaları.

***

O dışarıya çıkış anı, içeriden, dışarıdan ve üst taraftan kameraya alınsa...

Görüntüler izletilse...

Emin olun o önündekileri itekleyenlerin çoğunun yüzü kızarır.

Yahu biz daha cemaat olarak, camiden usulünce dağılmayı dahi bilmiyormuşuz derler.

Bir kısmı -ki onlar geçmişinde köy hayatı bulunanlardır- ağıldan dışarıya çıkmak için birbirini ezen koyunları hatırlar da utanır.

***

Bazıları da hücum emri almış askerlerin, siperlerden fırlayıp, hızla düşman safları üstüne süngüyle saldırma sahnelerini hatırlayabilir.

Açlık çekilen ülkelere gıda yardımı yapıldığı sırada çekilen görüntüler de gelebilir kiminin aklına.

Her kim neyi hatırlarsa hatırlasın, netice değişmez.

O çıkış, cami çıkışından başka her şeye benzetilebilir.

İçeride yangın olsa, ancak o zaman öyle telaş içinde kaçmak zorunda kalabilir insan.

Canını kurtarma derdine düşenlerin kapılara hücumu, makul karşılanabilir ancak.

***

İnanmıyorsanız...

Veya abarttığımı düşünüyorsanız...

Bugün Cuma namazı sonrası, camilerin kapılarındaki hücum sahnelerine dikkat edin.

Ve düzgün, usulünce, birbirini ezmeden, nezaketle çıkan bir cemaat görürseniz, bana haber verin.

Utanmaya ve sözlerimi geri almaya razıyım.

Razı ne demek, çok istekliyim.