Yüksek sesle dillendirilmese de, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin askeri eğitim veren okullardan başlayarak, tayin/terfi sistemine; birliklerin büyüklüklerinden, bina, hizmet, araç-gereç, silah, mühimmat alım satım işlemlerinde izlenecek esaslara varana kadar; ama hepsinden daha önemli olarak, silahlı kuvvetlere hâkim zihniyet ve ABD’nin Irak harekâtı sonrası bölgesel gelişmeler ve PKK eylemlerindeki mahiyet farklılaşmasıyla ortaya çıkan yeni duruma uyarlanması kaçınılmaz hale gelen, iç güvenlik- dış tehdit algısı doğrultusunda, değişimi hedef alan köklü bir yeniden yapılanma sürecinin eşiğinde olduğunu söyleyebiliriz.
Zaruretin Genelkurmay karargâhı katında kabul gördüğünü ancak kuvvet komutanlıkları katında zaman içinde etkisi azalıyor olsa da dirençle karşılandığını düşünmek için yeterli işaret var.
Bu açıdan bakıldığında Org. İlker Başbuğ’un zor bir dönemde görev üstlendiğini ancak gerçekçiliği ve ılımlı kişiliğiyle değişim yönünde çok önemli adımların atılmasını sağladığını görmek gerek. Ordu hiçbir dönemde onun görev süresi içinde olduğu kadar büyüteç altında ve eleştirilere hedef olmadı. Keza hiç bir dönemde İlker Başbuğ’un görev süresi boyunca muhatap olduğu ağır eleştiriler karşısında bu denli itidalli, iç soruşturma, açıklama, bilgilendirme toplantıları zemininde izahatta bulunarak kamuoyunu tatmin etme gayreti içinde görünmedi.
Aynı anlayışın bundan sonra da az-çok üslup farklılaşmasıyla ama devam edeceğini düşünebiliriz.
Ancak değişim yolunda önemli bir eşik aşılmış olsa da gelinen noktanın yeterli olduğu herhalde söylenemez. Halen görev yapan 367 generalle dünya orduları içinde en fazla sayıda yüksek rütbeli subaya sahip ordulardan biri olmanın TSK’ni hantallaştırıp hantallaştırmadığından başlayan, tayin ve terfi sisteminin ‘teamüller’ sözcüğünde özetlenen başta kıdem ve kadro sınırlamaları olmak üzere kimi zaman ordunun hizmetine ihtiyaç duyduğu üstün yetenekli personelin emekli edilmesine sebep olan YAŞ puanlamasına dayanması usulünü sürdürmekte fayda olup olmadığına kadar uzanan bir dizi soru gündemdeki yerini koruyor..
Aynı şekilde çağın gelişen teknolojik imkanları ve istihbarat donanım ve kaynaklarının karar verme mekanizmasına hız kazandırması gerekirken; veri- bilgi değerlendirme yanında emir-kumanda zinciri içinde hareket etmeye riayet zaruretinin, Güneydoğu Anadolu gibi zor bir coğrafyada terör saldırısına maruz askeri, ihanet kuşkusuna kadar uzanan yanlış anlamalara sebebiyet verecek derecede sıkıntıya soktuğu da gözardı edilemez...
Ordunun Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasal ortam ve toplumsal ayrışmadan etkilendiği sır değil. Mezhepçi unsurların 28 Şubat sürecinde yargı ve orduyu hedef aldığı, bunların TSK’de, Deniz Kuvvetleri’nden başlayarak kendi anlayış ve meşreplerini Atatürkçülük zarfı içinde komuta katına taşıyıp kısmen benimsetmeyi başardıkları da..
Cumhuriyete ilham veren düşünce ve yaşadığımız çağın insan hakları temelinde kazandırdığı demokratik değerler dışında bir ideolojiye kapalı olması gereken Silahlı Kuvvetler bünyesini söz konusu unsurlardan arındırması umulan yargılamaların devam ettiği süreçte oluşacak yeni Genelkurmay karargâh yapısının ve kuvvet komutanlıklarının sorumlulukları büyük, işleri kolay değil. Söylenebilecek olan; gelenek kavramının Türk ordusunun fazilet, feragat, cesaret ve disiplin anlayışı yanında marazi evhamlardan uzak, entelektüel derinlik, vizyon, strateji ve teknolojik bilgiyle güçlendirecek yeni bir yaklaşıma ihtiyaç olduğu.
İnancım o ki, Türkiye 2015’e kadar askeri ve sivil bürokratik çatısını yenilemeyi tamamlaya-
cak; ve aynı süreçte bugün için somut sonuç doğurmadığı düşünülen demokratikleşme projesini ileriye taşıyacak. Sonrası malum: Sıra siyaset katının yenilenmesine gelecek. Seçim Kanunu, Siyasi Partiler Kanunu ve Meclis İçtüzüğü.