Soru: Orucun kaç derecesi vardır?

Cevab: Bismillâhirrahmanirrahim.

Orucun üç derecesi vardır:

1- Avam, sıradan halkın orucu.

2- Havass, seçkin kulların orucu.

3- Ehassü'l-Havass, en seçkin kulların orucu.

Avam'ın orucu: Kendisini, orucu bozan şeylerden korumaktır.

Havass'ın orucu: Bu yukarıdaki esasa riayet ile beraber gözünü, kulağını, dilini, elini, ayağını ve diğer azalarını haramdan ve günahtan korumaktır.

Ehassü'l-havass'ın orucu: Avam ve havassın orucundaki hususlara riayetle beraber; kalbini adî, bayağı arzu ve emellerden, dünya düşüncelerinden sıyırmak ve ALLAH Teâlâ'dan başka her şeyden çekerek bütün mevcudiyetiyle ALLAH Teâlâ'ya bağlanmak ve hatırına O'ndan başkasını getirmemektir. Bu gibilerin gönlüne ALLAH ve ahiretten başka bir şey geldiği anda oruçları bozulur. Dünya namına bir şey düşünseler yine oruçları bozulur.

Avam, gıdayı mideye sokmaz. Havass günah ve kötü olan şeyleri bedene ve organlara yaklaştırmaz. Ehassü'l-havass yani arifler, aşıklar ve kâmiller masivayı kalplerine sokmaz. Avamın orucu şeklen; havassın ve ehassü'l-havassın orucu hakikaten oruçtur. (İmam Gazali, İhya, 1/241.)

Bu sebeple orucun şu manevî şartlarına riayet etmek gerekir:

1- Ramazan ayını tıkınma, fazla yeme içme, semirip kilo alma ayı olarak kabul etmemek, elden geldiği kadar az yemek, ölçülü olmak.

2- Dile de bir tür oruç tutturmak. Gıybet, nemime yapmamak, yalan söylememek, iftira etmemek, fitne ve fesat çıkartmamak.

3- Kulakları, dinin ve şeriatın yasaklamış olduğu şeylerden korumak, onları dinlememek.

4- Gözlerle bakılması haram olan şeylere bakmamak.

5- Beş vakit namazları güzelce kılmak.

6- Yüce Yaratan'ın vermiş olduğu nimetlerin ve nafakanın bir kısmını muhtaç kimselerle paylaşmak.

7- Zekatı güzelce hesaplayıp, Kur'an-ı Kerim'e ve Sünnete uygun olarak dağıtmak.

8- Güc yettiği kadar ALLAH rızası için sadaka vermek.

9- Kendine, yakınlarına, çevrene, hayvanlara, bitkilere, doğaya zulmetmemek.

10- Günahlara tövbe etmek.

11- ALLAH'ın vermiş olduğu nimetlere şükretmek.

12- İktisada, kanaate, tasarrufa dikkat etmek. Lüksten, israftan, aşırı tüketimden, gösterişten, saçıp savurmaktan, aşırı konfordan kaçmak.

13- Başta zarurî ilmihal bilgileri olmak üzere din kültürünü artırmak.

14- Kur'an-ı Kerim'e yönelik olmak yani Kur'an-ı Kerim'i okumak ve dinlemek. Gerçek ve icazetli müfessirlerin yazmış olduğu tefsirleri mümkünse ehil bir hocadan okumak.

15- İslâm'a, Ramazana uymayan fısk ve fücur şeylerden; ahlâk dışı şenliklerden, eğlencelerden, etkinliklerden uzak durmak. Gündüz oruçlu, gece vur patlasın çal oynasın, böyle şey olur mu?

16- Ahirete yönelik olmak.

17- Çok hayırlı bir ümmete mensup olmanın şuuruna sahip olmak ve bunun gereklerini yerine getirmek.

Ramazanın sırlarından biri de şudur: Gerçek imana sahip olmadıkları halde birtakım kimseler, esrarlı bir câzibeye tutulur ve oruç tutarlar.

Ramazan ayı ALLAH ile ticaret yapılan hayırlı bir aydır. Ne mutlu, bu ticareti yapabilenlere.

Tuttuğumuz oruçların; bizi takva sahibi yapan, Rabbimizin cemaliyle-cennetiyle müşerref olmamıza vesile olacak bir ibadet olmasını temenni, dua ve niyaz ederiz.