Çin, 1940’a kadar büyük devletler statüsüne alınmamıştı (zira büyükelçi değil orta elçi teâtî ediyordu). Japonya 30’larda kocaman Çin’in yarısını işgal etti. İkinci Cihan Harbi’nde (1939-45) Çin, Müttefikler arasında idi. Ama ABD-İngiltere-Rusya-Fransa dörtlüsüne giremedi, kenarda kaldı.
Komünist Mao ile milliyetçi Mareşal Çankayşek savaşı başladı. Amerika, zamanında müdahale etmeyince Milliyetçiler, kıt’a Çini’ni Mao’ya bırakıp yarım asır Japonya’da kalan Taivan adasına çekildiler.
Mao, yalnız eyaletleri ablukaya alıp nüfus azaltmak için 50 milyon Çinliyi öldürdü. Kültür İhtilâli gerçekleştirerek Çin’i geçmişinden koparmaya çalıştı. Ama alfabe değiştiremedi.
Çin, nüfus bakımından (1.370.000.000) dünyada 1., toprakça 4.’dür (Rusya, ABD, Kanada’dan sonra). Ekonomide ABD, Japonya, Almanya’dan sonra iken Japonya’yı bile geçmek üzere bulunduğu tahminleri yapılıyor. Ancak refahça halk, Avrupa devletlerinin hepsinden çok geridedir. Zira o büyük ekonomi, anormal sayıda nüfusa bölünüyor. Üstelik Çin’in başta savunma, devlet harcamaları çok büyüktür. Çok da para biriktiriyor. Çin, stratejik nükleer savaş yapabilen 5 devletten biri sayılıyor (diğerleri ABD, Rusya, İngiltere, Fransa) (istedikleri anda Japonya ile Almanya’nın da bu 5’lere katılmak imkânına sahip olduğu kabûl ediliyor). Bundan dolayı G-8 değil, Türkiye gibi G-20 üyesidir. İkinci Dünya Savaşı’nın 5 galibinden biri sıfatıyle BM Güvenlik Konseyi’nin veto hakkı taşıyan üyesidir. Çince, Birleşmiş Milletler’in 6 resmî dilinden biridir ve dünyada en büyük nüfus tarafından konuşulan dildir.
Rusya, -1917-1990’da sistemden kopmasına rağmen- Avrupa (Batı) medeniyetinin katılımcı ve ayrılmaz parçasıdır. ABD karşıtı demokrasi ile yönetilmeyen devletler Çin’i, bu karşıtlığa lider olması için kışkırtıyorlar (Hindistan asla Avrupa’dan ayrılmaz).
Ancak her yıl daha palazlanan Çin, hele Rusya’da da aynı heves canlanınca, Amerika’nın yaptığını yapmak, yani diğer kıt’alara sarkmak istiyor. Demokrasiyi beceremeyen devletlerin de, demokrasilerin de Çin’e yaklaşması, Pekin’i ümitlendiriyor. Arkası yarına...