Doğrusu piyangoyla bir ilgimiz olmadığı için dikkatimizi çekmemişti. Klasik CHP görünümlü yaşlıca bir vatandaşın elinde görünce farkına vardım. Milli Piyango’nun 9 Kasım’da çekilişi varmış.
9 Kasım çekilişi... Yüklü bir meblağ. Kazanan sevinçten uçacak. Sevinci bir günle tahdit edilemeyeceklerden; günler, haftalar, aylar ve belki yıllar boyu sevinç!
Piyango 9 Kasım’da ama, üzerinde 10 Kasım muhtevası var. Atatürk resmi, Anıtkabir filan...
Bir de “Atatürk’ü anma haftası” ibaresi...
10 Kasım münasebetiyle piyango düzenlenmesi bayağı gelenekleşmiş. Milli Piyango idaresinin bilet müzesinde ilk 10 Kasım piyangosu bileti, 9 Kasım 1977 tarihini taşıyor. O tarihten bu yana, 9 Kasım mutad piyango çekilişleri arasına girmiş.
Şaşırmadım desem yalan olur!
Bir taraftan sahte gözyaşları, diğer taraftan piyango!
Diyelim ki, 9 Kasım piyangosunda büyük ikramiyeyi kazandınız. Çekilişler öğleden sonra yapılıyor, sizin haberiniz akşam vakti oluyor. Sevinçle yatıyorsunuz. Belki de yatamıyorsunuz. Ertesi gün ne yapacaksınız?
10 Kasım’da sevinebilecek misiniz?
Malum milli yas günü! Gidip ikramiyenizi bile alamazsınız. Her tarafta bayraklar yarıya indirilmiş. Suratlarda sert bir ifade.
9’u 5 geçe sirenler çalıyor. Sokaktaki vatandaş bulunduğu yerde çakılıyor.
Piyango işi, bize ters! Müslüman mahallesinde satılan en iri salyangozlardan biri. Satan da devlet!
Şöyle bir tarihçesine baktım. Ansiklopediler işi İbranilere, Tevrat’a kadar götürüyor. Elbette Romalılar piyangonun tarihinde yer tutmasa olmaz. Ortaçağ’da terkedilmiş.
Muhtemelen Hıristiyanlık da sıcak bakmıyor. Rönesans ile canlanmış.
Bizde ilk piyangolar, Hıristiyan azınlıklar tarafından 19. yüzyılın ortalarında düzenlenmeye başlamış.
Devlet bir müddet engellemeye çalışmış. Sonra azınlıklar için serbest bırakmış.
1909’da Donanma Cemiyeti için gemi almak maksadıyla böyle bir piyango işine girilmiş.
Bu ilham ile 1926’da Tayyare Cemiyeti’ne piyango düzenleme yetkisi verilmiş. Tayyare piyangosu, 1939’a kadar. Milli Şef İnönü zamanında Milli Piyango’ya geçilmiş.
Piyongo kelimesi bize mahsus. Galiba ilk defa bir Yahudi, muhtemelen adı da Binanco olmalı, bu işi düzenlemiş. Ondan sonra da öyle kalmış. Esasen bunu yabancılara anlatmak için “Türk milli lotaryası” deniliyor.
İşe bakın! Bu toplu kumar ancak “milli” olarak yapılabiliyor!
Sadece Milli Piyango idaresinin bu yetkisi var. O da bu milli yetkiyi çok milli bir şekilde kullanmış!
Geçmiş çekilişlere baktım, hep milli günlere rastlıyor. 23 Nisan, 19 Mayıs, 30 Ağustos, 29 Ekim ve nihayet yine milli bir gün olarak görüldüğü anlaşılan yılbaşı çekilişi...
Bu kadar milli bir işin 10 Kasım’dan uzak durması beklenemezdi elbette!
Alın size 10 Kasım çekilişi!
Büyük ikramiye gerçekten büyük! Bir kişi bunu kazanırken, yüzbinlerce kişi kaybediyor.
Kötü tarafı şu: Kazanan sevinemeyecek!
Veya yalandan sevinemiyormuş gibi yapacak!
Anıtkabir’e 10 Kasım sabahı giden üzgün ifadeli büyüklerimiz gibi!