Haftaya NATO’nun önemli tarihî toplantılarından biri Portekiz’in başkenti Lizbon’da gerçekleşecek. NATO kuvvetlerinin büyük kısmı ABD’ye ait bulunduğu için, önümüzdeki yıllarda Amerika’nın Asya politikasını da etkileyecek.
Amerika’nın, Rusya’nın 1990’dan önce egemen olduğu devletlere sataşmasından şüphe duyduğu, Polonya ile Çek Cumhuriyeti’ne füze kalkanı sistemi kurmak istemesiyle açığa çıkmıştı. Letonya, Litvanya, Estonya Sovyet cumhuriyetleri ile Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Romanya, Bulgaristan gibi Sovyet uydularının, el çabukluğu diyebileceğim bir maharetle AB üyesi yapılıp NATO’ya katılmaları için büyük çaba gösterildiği açıktır.
Amerika, İran’ın da nükleer silâh ve süper füze hummasından tedirgindir. Daha doğrusu İran’ın bu tutumundan rahatı kaçmayan devlet yoktur. Bilhassa çok büyük petrol ve gaz rezervleri sahibi 6 Arap Körfez monarşisi, Tahran’ın pek de saklamadığı emellerinden son derecede rahatsızdır, bu sebeple hepsi süper silâhlar deposu hâline geldi.
Lizbon konferansında Türkiye’de füze kalkanı kurulması talebi görüşülecek. İran’ın atom bombası yapıp Şihâb füzeleri ile uzaydan New York’u tehdidi herhalde belirli bir zaman ister. Ancak Körfez Monarşileri ile İsrail’i kısa zamanda tehdid edecektir. Tahran’da politikacılar, Yahudileri Akdeniz’e dökeceklerini müteaddit defalar söylediler. Bu söylem, daha çok iç propaganda malzemesi şeklinde kullanıldı. Buna rağmen İsrail ve bazı devletler çok ciddiye alıyorlar.
Binaenaleyh Orta Doğu’da ABD füze kalkanları, İsrail’i de bir uzay taarruzundan (?!) koruyacak. Gerçekleşirse İran’ı, komşularını korkutmak tutumundan vazgeçireceği ümid edilir. Ama nükleer enerji çalışmalarını askerî alana taşımak kararı, İran’ın devlet politikası gibi görünüyor.
Türkiye’de toplantı istemenin birinci sebebi, Batı’ya karşı güvenilmez duruma düşürmektir. Füze kalkanı sistemi, zaten yeterli derecede gündemde bulunan Orta Doğu’yu daha aktüel hâle getirecek. Dünya petrol rezervinin üçte ikisini oluşturan bu coğrafya, evrensel terör örgütlerinin kaynağı olması bakımından da Batı sistem ve medeniyetinin ilgi odağıdır.