Tarihî şahsiyetlerin mezarlarını taşımak, tarih şuuruna muhtaçtır. Aksi takdirde yapılan nakiller millî kültürümüze zarar verir. Bu konuda epey yanlış icraatımız vardır. En büyüğü Enver Paşa’yı Türkistan’dan İstanbul’a -hem de devlet töreni ile- taşımak oldu.
Enver Türkistan’da, Türkiye Türkleri’nin Türkistan’ı kurtarmak için gönderdikleri, o topraklarda şehîd olmuş bir kahramandı, âdeta evliyâ muamelesi görüyordu. Mezarı, Ruslar bulup altüst etmesinler diye, millî bir sır şeklinde saklanıyor, gizlice geceleri ziyaret edilip fâtihalar okunuyordu.
Böylesine bir mekândan sökülüp İstanbul’a getirmek olacak şey değildi. Hürriyet-i Ebediyye’de kaç kişi gelip Enver’i ziyaret ediyor? Milyonlarca ailemiz için Enver Paşa, birkaç ay ara ile Sarıkamış ve Çanakkale’de yüz binlerce gencimizin şehâdetini hazırlayan büyük felâketin baş mimarı idi.
Tersine hatalar da yaptık. Cemâleddin Afgaanî’nin kemiklerini Afganistan’a vermek gibi... Afgaanî nisbe’sinden başka Afganistan’la ilgisi bulunmayan bu çok ünlü İslâm mütefekkiri, hâkan-halîfesinin konuğu olarak Maçka’da oturuyordu, İstanbul’da öldü, buraya gömüldü.
Menteşeli Turgut Paşa, Turgut Reis diye tanınır. Barbaros Kardeşler’den sonra tarihimizin en büyük amirali olduğunu söyleyebilirim. Trablusgarb’ı (Libya) yarım asırdır yerleştikleri bu ülkeden İspanyollar’ı kovarak fethedip beylerbeyi olmuş, 1565 Malta kuşatmasında şehit düşmüştür. Yetiştirdiği Kılıç-Ali Paşa tarafından cenazesi Malta’dan Trablusgarb’a getirilip bugünkü türbesine kondu.
Libya’yı İspanyolca konuşan Latin bir Katolik ülkesi olmaktan kurtarıp Tunus’un büyük kısmını da fetheden Kaanûnî’nin bu muhteşem amiralinin türbesi, fethettiği ülkede, Osmanlı Türkü’nün şan ve şeref anıtıdır. Ülkeyi Araplar’ın değil de Türkler’in kurtardığının anıtı farz eden zihniyet, türbeyi kapatıp bakımsızlığa bırakmıştı. Şimdi sırf turistik maksatla, bu derecede şanlı bir milli kahramanımızın ölüsünden kâr etmeyi düşünmek bize yakışmaz. Türbeden, dolayısıyla Türk’ten kurtulmak için nakil işine destek verileceği muhakkaktır. Turgut’un türbesiyle ilgilenelim. Kültür Bakanımız’ı, bu tehlikeli teşebbüs hakkında uyarıyorum. Kaç kitabımda Turgut Paşa’yı anlattım. Bu çok büyük denizcimiz için, doğduğu topraklarımızda muhteşem bir anıt yapılmasına ne dersiniz?