Millî mücadelenin meşhur "Galip Hoca"sı... Sırtınta cübbe, başında kavuk, elinde tesbih ve omzunda silahla köyden köye dolaşan Mahmut Celal Bey.

Türkiye'nin Atatürk ve İnönü'den sonraki reis-i cumhuru.

Asker kökenli olmayan, ilk sivil cumhurbaşkanı Celal Bayar...

27 Mayıs darbesiyle devrildi, idama mahkûm edildi, ileri yaşından ötürü idamdan döndü, hapse atıldı.

Daha sonra "tabii senatörlük" hakkı tanındığında kabul etmedi.

Vefat ettiği zaman 103 yaşındaydı.

Vasiyeti üzerine köyüne defnedildi, Umurbey'e.

*

Umurbey'de bizim evin yanında, eski belediye binası vardı.

Onun bitişiği Celal Bayar'ın arazisi.

Kütüphane ve müze inşa edilmişti sağlığında.

Bütün kitapları, kütüphanede; eşyaları, görev süresince verilen hediyeler, silahlar, mücevherler, ne varsa müzede sergileniyordu.

Mezar yeri olarak oranın bahçesi uygun bulunmuştu.

*

Hayattayken ara sıra Umurbey'e gelir, meydandaki çınar dibine oturur, yıldan yıla azalan arkadaşlarıyla ve köylülerle sohbet ederdi.

Biz çocuklar da gider elini öperdik.

Konuşulanlara kulak kabartırdık.

Muazzam bir hafızası vardı.

*

Kitaptan kazandığım ilk para, Bayar'ın kütüphanesine gelen kitap kolilerini taşımaktan aldığım beş liraydı.

Bildiğiniz hamallık; on veya onbir yaşındayken.

Kitapla muhakkak bir ilişkisi olması gerek insanın. Ya taşıyacaksın, ya okuyup yazacak.

*

Birkaç yıl sonra bizim ev, komşularınkiyle beraber istimlâk edildi.

Celal Bayar için anıt mezar yapıldı.

Bir zamanlar benim yattığım yerde, şimdi Bayar yatıyor.

*

İki gün önce, CHP Lideri Kılıçdaroğlu, kurultay tarihini açıkladı ve Umurbey'e gitti, Bayar'ın anıt mezarını ziyaret etti.

Bayar'ın "ilk sivil cumhurbaşkanı" olduğuna da vurgu yaptı.

Bu bir gelişmedir.

Bayar açısından değil, CHP açısından.

*

Fransa'da Ahmet Kaya ve Yılmaz Güney'in mezarlarından sonra Umurbey'de Bayar'ın kabrini ziyaret etmesi, nasıl desem, fakire Cemil Meriç'in bir sözünü hatırlattı.

"Sağ, mezar bekçisi" derdi.

Sanıyorum bundan sonra Kemal Bey, Özal ile Menderes'in anıt mezarlarını da ziyaret eder.

Eyüp Sultan'a da gidebilir gibi geliyor.

Gibi gelmesi bir yana, bana kalırsa mutlaka gitmeli.

Sonra Aziz Mahmut Hüdayi ile Tokadi Hazretleri'nin türbelerine uğramalı.

Merkez Efendi, Sümbül Efendi, Ramazan Efendi, Hekimoğlu, Davut Paşa, Cerrah Paşa... Derken, Yuşa Tepesi'ne kadar yol görünüyor.

Birer Fatiha okumak için.

Herhalde, Bayar'ın kabri başında da okumuştur.