Bu sorunun cevabı müşkil. Çünkü Türkiye’nin yarısından fazlası “zeybek bölgesi”. Karadeniz’in ortalarından başlıyor, Ankara’dan Akdeniz’e uzanıyor ve bunun batısı zeybek sahası oluyor. Misket bir Ankara zeybeği, Sepetçioğlu Kastamonu zeybeği, Kamalı zeybek Aydın’ın olmalı...
“Zeybek” veya “efe”, anlam olarak “delikanlı, yiğit, bahadır” karşılığı kullanılıyor. “Böylelerinin oyunları da ona göre olur!” derken, hanımlara has zeybekler olduğunu da unutmuyoruz. Delikanlılık sadece erkeklere mahsus değil ki!
Zeybekler ağır, kaşıklı, teke (kıvrak) ve kırık olarak tasnif ediliyor.
“Hey gidinin efesi, efelerin efesi!”
Zeybek karakteri, günlük hayatta olduğu kadar siyasette de kendini göstermiştir. Necip Fazıl, memleketinden ötürü ve halk üzerinde uyandırdığı tesirden dolayı Adnan Menderes’i böyle nitelendirmiştir. Çile’nin “Kahramanlar” bölümüne bakanlar “O Zeybek” şiirini bulurlar:
Zeybeğimi bir kaç kızan vurdular
Çukurda üstüne taş doldurdular.
Bir de, kalkarsa diye kurdular...
Zeybeğim, zeybeğim, ne oldu sana?
Allah deyip, şöyle bir doğrulsana!
Bir zeybek olduğu şüphe götürmeyen Adnan Menderes, Demokrat Parti ile özdeşleşmişti. Hâlâ da, DP denince Adnan Menderes, Menderes denilince DP hatıra gelir.
Tek partici zihniyeti alt edip seçimleri kazanan DP, halk tarafından “demirkırat” olarak adlandırılmıştı. Demirkırat, 27 Mayıs darbesi ile siyaset sahnesinden silinmek istendi. Fakat ilk seçimlerde Adalet Partisi olarak dirildi. 12 Eylülden sonra Adalet Partisi kapatılınca, Doğru Yol Partisi olarak sahneye döndü. Doğru Yol Partisi darbeciler tarafından kapatılmadı, darbeci tehditlere boyun eğince, 2007 seçimlerinde halk tarafından sandığa gömüldü...
2002 seçimlerini kazanan AK Parti esasen, Millî Görüş geleneği yanında ANAP ve DP geleneğini de temsil eden bir siyasi teşekkül olarak halkın teveccühünü kazanırken, bazı çevrelerde DP nostaljisi aldı yürüdü. DP’yi AK Parti’nin karşısına dikmek isteyenler isim olarak partiyi diriltseler de, zihniyet olarak gizli CHP’li, darbeperest olarak tescil edildiler.
“Ulusal emanetçi” Cindoruk, üçüncü siyasî hayatında darbe şakşakcısı oldu çıktı. Süresi dolarken emaneti kime devredeceğini bilemedi. Süheyl Batum’u CHP’ye kaptırdılar, Çiller’i küstürdüler...
Kırat’ın yeni süvarisi bir “zeybek” oldu. Namık Kemal Zeybek!
İşe bakın ki, yeni süvarinin memleketi zeybek bölgesinde değil. Böylelerine yeni argoda “çakma” deniliyor. Çakma zeybek! Bayburt halk oyunları açısından “bar” bölgesi olarak kabul ediliyor.
Bayburtlu Zeybek, 12 Eylül öncesinde ülkücü gençleri heyecanlandıran bir isimdi.
12 Eylül’den sonra sonra ANAP siyasetçisi oldu. Kültür Bakanlığı yaptı. Bu makamdayken “Nazım Kemal” olarak adlandırılacak işlere imza attı. Sonra parti turuna çıktı, DYP ve MHP’yi dolaştı. Muhsin Yazıcıoğlu’nun vefatından sonra BBP başkanlığı için adı geçti... Ve nihayet siyasetde baş oldu, DP’nin başına geçti!
Bu başdöndürücü geçişlere bakıp “kaç Zeybek var?” sorusunu sormaz mısınız?
Yaşlı ve yorgun kırata neredeyse onunla yaşıt bir süvari!
Hadi bakalım!
Bacanak (Aydın Doğan) kıratın arpasını bol verirse, bir şeyler olur mu dersiniz?