Libya’ya güya hava sahası yasağı getireceklerdi. Bununla Kaddafi uçaklarının Bingazi’yi bombalaması önlenecekti. Ama ‘BM Güvenlik Konseyinden alelacele ve muğlak bir karar çıktı. Bu kararla her şey yapılabilir.’ Bu görüş Vladimir Putin’e ait. İştirak etmemek mümkün değil. Fransa etrafına birtakım devletleri topladı ve yürüyün dedi. Öyle ki Sarkozy’nin elinde bir haçlı bayrağı noksandı. Nitekim Putin, hadiseye haçlı seferleri benzetmesi yaptı.
Amerika, oyun kurucu mu olduğu, mecbur kaldığı için mi başa geçtiği şimdilik meçhul. Malum olan bir şey varsa o da Sarkozy uyanıklığı. Seçmenler nezdinde sür’atle prestij kaybediyor. Hava harekâtı yaptığı sırada bile bir kantonundaki seçimi, aşırı sağcılarla, komünistlere kaptırdı.
Ülkeler arasında kibritler çakılır, fakat yangının boyu hesap edilemez. I. Dünya Harbi, bir Sırp prensinin vurulmasından dolayı çıkmıştı. II. Dünya Harbi ise Kaddafi kadar deli ve Sarkozy kadar muhteris bir Führer yüzünden patlak verdi.
Yarın Rusya’nın, Çin’in müdahil olmayacağını kim iddia edebilir? Hadise aslanlarla çakalların petrol ve doğalgaz uğruna Libya ceylanını parçalayıp tike tike yemelerine dönerse başka iştahlar da kabarır. Başka haklar da doğar.
Rus savaş gemilerinin Libya açıklarına demirlediğini tahayyül ediniz. Rusya ve Çin’in ortak bir deklarasyonla bundan böyle Libya’ya yapılacak müdahale bize yapılmış sayılacaktır derlerse ne olur? Bunlar veya şu an tahmin edemeyeceğimiz diğer vahim gelişmeler mümkündür.
Ortaya bir Libya trajedisi çıkmıştır. Bu trajedide 3 sorumlu vardır. Kaddafi. Sarkozy. Güvenlik Konseyi.
Kaddafi, 42 Sene yeter diyerek halkın değişim taleplerine saygı göstereceğine yanlış yola saptı. Sarkozy, dünyayı kandırmıştır. GK/Güvenlik Konseyi ise bu hadisenin asıl sorumlusudur. Üzerinde durulması gereken bu kurumdur.
GK çağa cevap vermiyor. Adaletsizliğin simgesi haline gelmiştir. Bir soğuk savaş dönemi eseridir.
Çok şaşıracaksınız ama şu bir hakikat ki Libya benzeri yerlere demokrasi götürme iddiasındaki GK sebebiyle bizatihi BM demokratik haklara muhtaçtır. Niçin? GK’nın 5 daimi ve 10 da geçici üyesi vardır. Bu 5 değişmez üye devlet, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve ABD’dir.
BM bir karar aldığında bunlardan biri veto hakkını kullandığında o karar, hükümsüz hale geliyor. Bunun için BM demokratik bir müessese değildir. BM 1945’te, II. Cihan Harbinin dumanları tüterken Cemiyet-i Akvam’ın yerine kuruldu. BM’nin en güçlü organı GK’dır. Binaenaleyh 5 daimi üye BM demektir.
Aradan neredeyse 3 çeyrek asır geçmiş bulunuyor. Türkiye, Japonya, Almanya, İspanya ve Brezilya gibi devletler de bu konseyde olmalıdır. Veya G20’ler. Ayrıca her halükârda geçici üyelere de veto hakkı verilmelidir. Bir kararın hükümsüz hale gelebilmesi için asgari 3 devlet tarafından veto edilmesi şartı getirilmelidir.
GK bu yapıda kaldıkça her zaman başı derde girebilir. Şayet Türkiye, daimi üye olsaydı, vetosuyla bu harekâta mani olacaktı. Rusya, çekimser kaldı. Putin bu açıklamayla aldatıldıklarına işaret ediyor olmalı.
Obama, Libya’nın hava gücünü çökerttikten sonra çekilecek ve komutayı koalisyon güçlerine bırakacağız diyor. Hata edilir. Ciğeri kurdun boynuna asmak olur. Siyasi temsiliniz gibi bu krizi idare yetkisini de Türkiye’ye bırakırsanız muhtemel bir yangın önlenmiş olur. Libyalı, Türkler dışındaki herkesi fuzuli şagil görecektir. Buna Afganistan, Bosna vs. tecrübenizle vâkıfsınız.
Davutoğlu’nun ince diplomasi üslubu gayet iyi gidiyor.
Acaba, Ankara, Kaddafi’ye ‘bize gel, seni Armutlu Kaplıcalarında misafir edelim’ dedi mi? Demediyse bile bundan sonra benzer bir davet yapabilir. Bu trajedinin drama dönüşmemesi için sayılı başkentler, Ankara ile senkronize çalışmak zorundadır.
Ne var ki Fransa Başkanı bunu yapmaz.
ABD başkanının kolundan tutması gerekir.
Deveden büyük fil vardır.