Başkan Obama’nın önemli perşembe konuşmasında Filistin-İsrail tekliflerini dün tahlile çalışmıştım. Suriye için söyledikleri ise daha aktüeldir.
Suriye için özetle Beşar Esad’a “ya hemen demokratik açılımlarını yap, ya istifa et!” dedi. Türkiye’nin de daha önce dostça tavsiye ettiği reformlar nedir: Muhalefete parti kurmaları için izin, demokratik anayasa, birkaç ay içinde hilesiz seçim, yürütmenin seçim sonuçlarına göre tayini...
Esad II, Obama’ya derhal cevap verdi: “Sen kendi işine bak!” dedi. Başka ne cevap bekleniyordu ki? Böyle bir cevap alınması, 2011 Arap İhtilâli gereği Suriye’den istenen reformların bir safhasını kapatıp diğerine geçmek için zorunlu idi. Ama başta Türkiye, Esad’ın, istese dahi beklenen değişimlere gidemeyeceği elbette biliniyordu.
Zira serbest bir seçimde bugünkü Suriye iktidarı yüzde 7, haydi diyelim yüzde 10 oy alır. Bu kadar da değil. Yarım asır boyunca Suriye’de akıtılan kanın hesabı mutlaka, ama mutlaka sorulur. Suriye’de de, milletlerarası platformlarda da... Bundan dolayı bugünkü Suriye yönetimi için çıkış yok! demek doğru görüştür. Çıkış yolu kapalıdır. Kendileri kapatmışlardır.
Ve zira 1990’larda, Rusya’nın Sovyetler Birliği, Sırbistan’ın Yugoslavya’sı gibi, yakın geleceği görmekten mahrum kıt zekâlıların ebedî sandıkları büyük veya minyatür imparatorluklar bile çökerken, Bağdad ve Şam’daki Baas öğretisi mensubu ırkçı sosyalist diktatörler, milletlerinden en basit insan haklarını, primitif hürriyetleri esirgediler. Her eylemleri kana bulanmıştı. Saddam hiç değilse bir çoğunluğa dayanıyordu. Suriye diktatörlüğü ise ancak yüzde 7’lik bir küçük mezhebe...
Başkan Obama’nın sunduğu proje, İsrail’i 1967 sınırlarına ikna etmek gibi radikal bir değişim teklifinde de bulunduğu için, epey hararetle tartışılacaktır. Tabii Başkan’ın, Yahudi vatandaşlarının baskısına dayanabildiğini varsayıyorum. Ama Şam’da iktidarı, ne dünyanın en kudretli devlet başkanı Obama, ne bir başka dış kuvvet kurtaramaz. Eninde sonunda Suriye’de Suriyeliler’in iradesi egemen olacaktır.