İlk anayasamız olan Kanun-u Esasi’nin yürürlüğe girdiği tarih 23 Aralık 1876’dır. Eğer yetiştirilebilirse son anayasamız ise 2012’de yapılmış olacaktır. Böylece 136 Yıl yani bir buçuk asır bile olmayan bir kısa zaman diliminde altıncı anayasa, hayatımıza yön vermiş olacak. Bu keyfiyet, bizde anayasal hayatın da demokratik hayatın da hâlâ oturmadığının işaretidir. 1808 Senedi İttifak, 1839 Tanzimat Fermanı, 1856 Islahat Fermanı ile başlayan arayışlar devam ediyor. Yapılabilirse yeni anayasa hariç, hepsi fevkalâde dönemlerin eseridir:
30 Mayıs 1876’da ikisi de eski sadrazam Hüseyin Avni Paşa-Midhat Paşa cuntasının darbesiyle Sultan Abdülaziz katledilmiş, 15 Haziran’da padişahın kayın biraderi Çerkes Hasan tarafından H.A. Paşa’nın öldürülmesiyle cunta liderliği tamamen Midhat Paşa’ya kalmıştır. Midhat Paşa’nın hazırlanmasında hey’et reisliği yaptığı Kanunu Esasi, yeni başa geçen Abdülhamid’e dayatılarak 1876’da ilan ettirilmiştir.
Bu tarihten sonra olmasa da 50 Sene sonra ısmarlama unvanlar dönemi başlayacaktır. Midhat Paşa, ‘Hürriyet Kahramanı’dır, arkadaşlarını jurnallediği sonradan ortaya çıkan Namık Kemal’in ısmarlama ‘Vatan Şairi’ olması gibi. Garabete bakınız ki o anayasayı da ülkeyi de muhafaza eden Sultan II. Abdülhamid ise bir asır boyunca Fransa’dan ithal edilen boyalı iftirayla ‘Kızıl Sultan’dır.
1876 Anayasası arada 1921 Geçici anayasası olsa da 1924 Yılına kadar devam etmiştir. Böylece 1876 Anayasası, 1921’i son tarih sayarsak 45, 1924’e son dersek 48 yıl mer’iyyette kalmıştır. 1923-24 döneminde kâğıt üzerinde de olsa 1876 Anayasası mevcuttur. 1924 Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun ömrü 37 yıldır.
1961 Anayasası, Yassıada utancıyla Başvekil Adnan Menderes ve iki bakanının idamlardan sonrasının mahsulüdür. Yürürlük süresi 21 Yıldır. 1982 Darbesinden sonra sözde referandumla kabul edilen 1982 Anayasası şayet 2012 son kabul edilirse 30 yıl Türk vatandaşının hayatına hükmetmiş olacaktır. Sayısız kere tashih gördüyse de özü aynıdır.
Farkedileceği gibi bu 136 yıl içinde anayasaların ismi de üç kere değişmiştir.
Bizde cumhuriyetle demokrasi kavramları karıştırılmıştır. Halk, devletin şekliyle hükümet etme tarzının bir olmadığını kavrayamamıştır. Derin devlet, cumhuriyeti demokrasi olarak belletti. Halbuki demokrasi, hükümet etmekle alakalıdır. İlk anayasanın yürürlükte kaldığı 48 Yıl’ın 47’sinde meşruti nizam hayattadır. O sırada devlet Hanedanla yönetilmektedir, Padişah, bugünkü Britanya krallığında olduğu gibi sembolik olarak vardır. 1908-1923 Arasında çok partili hayat da mevcuttur. 1923-1945 Dönemindeyse arada çok kısa süreli iki parti açma hadisesi sayılmazsa tek parti rejimi olanca katılığıyla iş başındadır. Sovyetler gibi parti devleti söz konsuydu.

> 136 yıl içinde anayasaların ismi de üç kere değişmiştir. Bizde cumhuriyetle demokrasi kavramları karıştırılmıştır.