Yıllardır ülkemizden giden bazı hacılarımızda görülen eksiklikler dikkate alınarak bazı tavsiye ve uyarılarda bulunulacaktır.

a- İbadetler hakkında

1- Hangi konuda olursa olsun bilmediğiniz, karmaşık ve zor gelen meseleleri bilerek yapabilmeniz için mutlaka ilim ehline, konunun uzmanı, ilmiyle amil alimlere sorunuz. Çünkü Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor:

"...Eğer bilmiyorsanız, ehl-i zikir yani bilenlere sorunuz." (Nahl sûresi:43)

Âyet-i kerimede geçen "ehl-i zikir"den maksat âlimlerdir. Bu âyet-i kerimeden anlaşılmaktadır ki: Mü'minler, bilmediklerini bilenlere sormakla mükelleftirler.

2- Hacılarımızın Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî'de, maalesef kendi aralarında çok konuştukları görülmektedir. Halbuki Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî'de boş, anlamsız ve yüksek sesle konuşulmamalıdır. Özellikle dedi-kodu ve aşırı derecede dünyevi hırs ve arzuları ön plana çıkaracak davranışlardan kaçınılmalıdır. Telefonların kapalı olması en uygun olanıdır. Açık olması durumunda da zil sesi ayarlanmalıdır. Şayet konuşmak zorunda ise; olabildiğince kısa tutulmalı ve sesini yükseltmemelidir.

Kısacası hacı, Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevî'de zamanını zayi etmeyip her saniyesini daima sükûnet ve huşu içerisinde tavâf, kaza ve nafile namaz, Kur'an-ı Kerim tilaveti, dua, tevbe ve istiğfar, zikir, tesbih, tehlil ve tekbir, tefekkür gibi amellerle meşgul olmalı ve zamanını çok iyi değerlendirmelidir. Malayani ile vaktini zayi ve boş konuşmalarla da başkalarını rahatsız etmemelidir.

Aslında Haccın en zor yönü; bu yolda geçirilen zaman dilimini iyi değerlendirmektir. Zira uzunca görünen bu yolculuk, bir bakıma rüya gibi hemen gelip geçmektedir. Bu nedenle hacıların ve onlara rehberlik eden kafile başkanı ve din görevlilerin çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Buna göre; hac takvimi ve günleri milimetrik olarak incelenerek iyi bir plan ve program yapılmalıdır. Çünkü her kafilenin kutsal topraklara intikali ve ayrılışı farklıdır. Dolayısıyla burada kalacakları günlerin sayısı da sınırlıdır. Diğer taraftan ulaşım, ikamet ve zaruri ihtiyaçlara ayrılan süre de dikkate alındığında hac mevsiminin beklenenden daha kısa olduğu anlaşılacaktır.

Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere'deki ikametlerde asıl adresimiz Haremeyn yani Kâbe ve Ravza olmalıdır. Kalacağımız ev, bina ve otel asgari ölçüde dinlenme yerleri olarak değerlendirilmelidir. Çarşı ve pazarı gezerek zaman israfına neden olmamalıdır.

Mekke-i Mükerreme'de ev ve oteller kısmen haremden uzak mesafe-de sayılabilir. Ulaşım servisle sağlanmaktadır. Her namaz için gelip geri dönmek zaman israfına neden olabilir. Bu durumda herkes, sağlığına ve durumuna uygun bir program yapmalıdır. Mekke-i Mükerreme'de Müm-kün olduğu kadar çok tavaf yapılmalıdır. Bu tavaflarda, çok kalabalık olan izdihamlı zamanlar yerine, tenha olan zamanlar tercih edilmelidir. Meselâ sabah 08 ila 11.30, öğlen 13 ila 14.30 ve akşam 20.30 ila 03 arası tavaf için en tenha zamanlardır.

Dinlenme durumunda ise, insanlar için kurulan ilk mabet olan Kâbe'yi rahatlıkla görebileceği bir yerde oturur ve O'nun azametini seyreder. Daha da önemlisi onun üzerindeki apaçık nişaneleri, Makam-ı İbrahim ile oradaki emniyet ve sükûneti tefekkür eder. Çokça Kur'an-ı Kerim okur. Tövbe ve istiğfar eder.