Son zamanlarda, ihtiyaç sahibi bebeklere verilmek üzere süt bankası kurularak, kadınlardan alınan sütlerin muhafaza edilmesi şeklinde bir uygulama ortaya çıkmış ve bazı batı ülkelerinde yaygınlaşmıştır.
Süt bankasından maksat, kadınlardan alınan sütlerin, ihtiyacı olan bebeklere verilmek üzere uygun ortamda korunması ve korunduğu ortamdır. Verilen bilgiye göre bu sütler ayrı ayrı verildiği gibi birbirine karıştırılarak da verilmekte, hangi kadının sütünün hangi çocuğa verildiği bilinmemektedir. Başka dinlerde ve topluluklarda “süt anneliği” ve bundan doğan evlenme engeli yani süt anne ve bazı yakınları ile onu emenin evlenmesinin haram olması hükmü bulunmadığı için böyle bir uygulamada sakınca görülmemiş, bebekler için en uygun gıdâ olan kadın sütünden yararlanmak tercih edilmiştir.
İslâm’da ise süt anneliği ve bundan doğan evlenme yasağı vardır. İzah edileceği üzere bebek, ilk iki yaşı içinde emdiği kadının süt çocuğu olur, o kadınla, onun usûlü, fürûu ve bazı yakın akrabası ile evlenemez.
Böyle bir bankanın kurulmasının İslam’a göre caiz olup olmadığı konusu da gerek bireysel olarak İslam alimlerinin gerekse kurumsal olarak fetva kurullarının gündemine girmiştir.
Eskiden emzikli kadınların fazla sütünü alıp uygun bir ortamda korumak ve gerektiğinde ihtiyacı olan bebeklere vermek mümkün değildi, bu yüzden geçmiş fıkıhçılar bu konu üzerinde durmadılar.
Bu bağlamda olmak üzere bazı fetva kurulları, süt bankası uygulamalarının süt emme konusunda karışıklık meydana getireceği, bunun da farkında olmadan İslam’ın yasak kıldığı süt akrabaları arasında evlenmelere yol açabileceği gibi gerekçelerle bu bankaları kurmanın caiz olmayacağına karar vermişlerdir.
Ancak bu hüküm meselenin özüne yönelik olmayıp, kendilerinden süt alınan anneler ile süt verilen bebekler arasında oluşacak süt akrabalığı konusunda hassasiyet gösterilmeyerek, sütlerin ve süt akrabalıklarının karışması sonucu dinin yasakladığı evliliklere götürebileceği endişesinden kaynaklanmaktadır.
Teorik olarak baktığımızda süt bankası kurulması güzel bir şey. Çünkü prensip olarak, ihtiyaç duyulması halinde çocuklara annelerinden başka kadınların sütlerinin emzirme yoluyla verilmesinde bir sakınca olmadığı gibi, kadınlardan alınan sütlerin bekletilerek daha sonra ihtiyaç duyan bebeklere verilmesinde de sakınca yoktur. Ancak, süt akrabalığının getireceği evlilik yasaklarının ihlal edilmemesi için her türlü tedbirin alınması ve bu tedbirlerin hassasiyetle uygulanması gerekir.
Sütün Mahiyeti
“Rezâ” veya “rızâ”. Arapça “rezea” kökünden mastar olup annesini emmek demektir. Bir isim olarak ise, süt kardeşliği ve süt emme anlamına gelir.
Şer’an: Bir kadının sütünün belli, özel vaktinde bir çocuğun midesine gitmesinden ibarettir. Kur’ân-ı Kerim’de çocuğun kendi annesinden veya başka bir kadından süt emmesiyle ilgili çeşitli âyet-i kerimeler vardır: “... Sizi emziren analarınız ve süt kız kardeşleriniz ile evlenmeniz size haram kılındı...”
“Emzirmeyi tam yapmak isteyen için anneler çocuklarını tam iki yıl emzirsinler...”
“...Çocuklarınızı, süt anne tutup emzirtmek istediğiniz takdirde, süt anneye vermekte olduğunuzu iyilikle teslim etmeniz şartıyla, üzerinize bir günah yoktur....”
“... Boşadığınız karılarınız, sizin için çocuğu emzirirlerse onlara ücretlerini verin, aranızda uygun bir şekilde anlaşın. Eğer anlaşamazsanız çocuğu, başka bir kadın emzirecektir.”
“Onu yani kıyamet vaktinin depremini gördüğünüz gün, her emzikli kadın emzirdiği çocuğu unutur, her gebe kadın çocuğunu düşürür. İnsanları da sarhoş bir halde görürsün. Oysa onlar sarhoş değillerdir; fakat ALLAH Teâlâ’nın azabı çok dehşetlidir!”
“Biz Musa’nın annesine: O’nu emzir, O’na bir zarar geleceğinden endişelendiğinde O’nu denize yani Nil nehrine bırakıver, hiç korkma, mahzun da olma, çünkü biz O’nu sana geri döndüreceğiz ve O’nu peygamberlerden biri yapacağız, diye vahyettik.”
“Biz daha önceden yani annesine geri döndürülünceye kadar, O’na yani Hz.Musa’ya süt anaların sütünü emmeyi haram kılmıştık, yani süt analarını kabulüne, emmesine müsaade etmedik…”