Başbakanımız “İstanbul’la Kahire’nin farkı yok” dedi...
Bu şuur çok önemli.

Türkiye ve Mısır... Uzun süre aynı siyasi bütünlük içinde kaldı. 19. Yüzyıl’da yolların ayrılmasına dönük olaylar yaşandı. Mısır’da iktidarı ele geçiren Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Osmanlı’yla tam ayrılmadan bir hanedan kurdu. Modern Mısır’ın kurucusu Mehmed Ali Paşa’dır. Mehmed Ali Paşa bağımsızlığa yürüdü, Osmanlı ordularını yendi. Fakat, uluslararası sistemin zoruyla sembolik de olsa Mısır Osmanlı’ya bağlı kaldı. Mısır’ın Kavalalı soyundan gelen hükümdarları, “hıdiv” olarak addedildi. Türkçesi “başbakan” demektir. Osmanlı padişahının onayı ile tahta çıkarlardı.

1882’de İngilizler Mısır’ı Hindistan yolunun güvenliği gerekçesiyle işgal etti. Buna rağmen şeklen de olsa Mısır Osmanlı’ya bağlı sayıldı. İşte bunun üzerine, meşhur şair Eşref Abdülhamid aleyhdarı şu kıt’ayı yazdı:
Vakit fırsat gözetir şah-ı cihan
Tutar elbette elinden kaçanı
Gene sahip olur inşaallah
Mısır’ın elinde kaldı koçanı!

Mısır, 40 yıl sonra, 1922’de İngilizlerden bağımsızlığını ilan etti. Türkiye’de Cumhuriyet ilan edilmesinden bir buçuk yıl önce Mısır’ın bağımsızlaşması, bana manidar görünüyor. Mısır, bu tarihten Nasır darbesine kadar meşruti bir monarşi olarak demokratik bir sistem içinde yaşadı. Mısır’da bir çok iyi şeyle birlikte demokrasinin sonunu getiren Nasır’dır.
Nasır’a kadar, Mısır bayrağının hangi sembolleri ihtiva ettiğini biliyor musunuz? Biz yaştakiler, ilk mektep kitaplarında o bayrağın resmini görmüşlerdir: Yeşil zemin, hilâl ve içinde üç yıldız!

1950’li yıllara kadar Mısır’la Türkiye arasında sosyal ve kültürel ilişkiler çok gelişmiş seviyede idi. Mehmed Âkif neden Türkiye’de yaşama şansı kalmadığında Mısır’a gitti? Nasıl gitti ve geldi?

İstanbul’la İskenderiye arasında muntazam vapur seferleri vardı. Mısır’dan çok sayıda insan Türkiye’ye geliyordu, Türkiye’den de Mısır’a gidenler bir hayli idi. O zamanın meşhur lokumcusu Hacı Bekir’in Kahire’de ve İskenderiye’de şubeleri vardı. Hanedan, askeri ve sivil bürokrasi Türkçe bilir ve konuşurdu. En güzel eski harfli Türkçe kitaplar, İstanbul’da değil, Kahire’de, Bulak matbaasında basılmıştır.

Nasır, vahşi bir milliyetçilik siyaseti takip etti. O ve muakipleri, İslâmî hareketleri sindirmek için her türlü yola başvurdular. İşte İhvan, yani Müslüman Kardeşler hareketi bütün bu baskılara rağmen var oldu ve geçen sene devrimden sonra seçimleri kazandı.
Elbette, İhvan’ın yeterli siyasi ve idari tecrübesi yoktu. Olsa bile, Mısır’ın işini zorlaştıracak bir hayli unsur vardı. İçeride elli yıllık otoriter rejimin bürokrasisi ve diğer yapıları. Dışarıda ise en önemlisi, Mısır’ın İsrail’le ilişkilerinin bozulması, Filistin’e tekrar destek vermeye başlaması. Eğer Mısır’da istikrar olursa, Mursi ve İhvan başarırsa, İsrail’in can damarı kesilmiş olur!

Suriye de bu yüzden önemli idi. Mısır’da devrim olunca, Suriye’nin istikrarsızlaştırılması kaçınılmaz oldu. Esed eğer, akıllı bir adam olsa idi, halkı ile uzlaşarak ülkesini koruyabilirdi. Fakat hiçbir düşmanın ülkesine veremeyeceği kadar zarar vererek İsrail’in amaline hizmet etti.

Türkiye’nin tekrar bölge siyasetinde görünür hâle gelmesi, bütün hesapları altüst etti. Tayyip Erdoğan, bugün başta Filistin olmak üzere, bütün Arap dünyasının gözünü diktiği bir liderdir. Türkiye Başbakanı’nın İsrail terörüne karşı açıkça tavır alması, bu muhabbetin sebebidir.

Filistin devletinin milletlerarası zeminde tanınması yolunda Türkiye’nin desteği önemliydi. Bu sayede bağımsız Filistin’e doğru ciddi adımlar atıldı. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın bugünlerde Gazze’ye giderek Filistin’e desteğini teyid etmesi bekleniyordu. Bunu ABD ve İsrail’in rağmına yapacaktı.
Tam da bu günlerde...

Mısır’ın koçanını birileri tuttu!
Başbakan İsrail’den izin alarak Gazze’ye gidemez. Her halde Mısır üzerinden gidecekti, muhtemelen şu sıralar bu da mümkün olmayacak!
Mısır darbesinin zamanlaması üzerinde dikkatle düşünmemiz lâzım!