Darbeler istikrarsızlığın göstergesidir
İslâm dünyasında geçen yarım asra sığdırılan darbeleri sıralamaya devam ediyoruz.
14 Ağustos 1947’de Hindistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Pakistan’da 5 Temmuz 1977’de Org Muhammed Ziyaü’l-hak’ın gerçekleştirdiği askerî darbeyle Başbakan Zülfikar Ali Butto ve Cumhurbaşkanı Fevzullah Çavdara görevden uzaklaştırıldı. Ziyaü’l-hak, 17 Ağustos 1988’de uçağının bir suikastla düşmesi sonucu hayatını kaybedinceye kadar yönetimini sürdürdü. Sonra sivil yönetimlere geçildi. Sivil liderlerden Nevaz Şerif’in hükûmeti de General Perviz Müşerref’in 12 Kasım 1999’da gerçekleştirdiği darbeyle devrildi ve yeniden askerî yönetime geçildi. General Müşerref kendini iki kez cumhurbaşkanı seçtirdi ve bu yolla 18 Ağustos 2008’e kadar yönetimde kaldı.
1961’de bağımsız olan Sierra Leone’de, 1967 seçimlerini kazanan Tüm Halklar Kongresi (APC) lideri Siaka Stevens’in iktidarına 27 Mart 1967’de Albay Andrew Juxon Smith’in darbesiyle son verildi. Onun iktidarı 18 Nisan 1968’e kadar sürdü. Bu tarihte astsubayların gerçekleştirdiği bir başka darbeyle sivil yönetime geçildi ve Stevens tekrar başbakanlığa getirildi. Fakat ne yazık ki Stevens de bir dikta yönetimini hâkim kıldı. Onun kurduğu diktatörlüğe 29 Nisan 1992’de yüzbaşı Valentine Strasser’in darbesiyle son verildi. Sierra Leone bu olaylar yüzünden 1991-2001 arasında iç savaş yaşadı.
1960’a kadar İngiltere ve İtalya arasında paylaşılmış olan, o yıl her iki kısmı da bağımsızlığını elde ettikten sonra birleşen Somali’de Tümgeneral Muhammed Siyad Berri 21 Nisan 1969’da gerçekleştirdiği darbeyle yönetimi alarak sivil cumhurbaşkanı Şarmarke’yi öldürdü. Katı bir dikta yönetimi kuran Berri’nin saltanatı, halk ayaklanması karşısında Ocak 1991’de ülkeyi terk etmek zorunda kalmasına kadar sürdü.
1 Ocak 1956’da bağımsızlığını ilan eden Sudan’da Albay Cafer Numeyri, 25 Mayıs 1969’da gerçekleştirdiği askerî darbeyle Muhammed Ahmed Mahcub iktidarına son verdi. Komünist Binbaşı Hâşim el-Atta 19 Temmuz 1971’de gerçekleştirdiği askeri darbeyle Numeyri yönetimine kısa süreliğine ara verdi. Ancak halkın komünist darbeye tepki göstermesi üzerine Numeyri üç gün içinde toparlanarak yeniden yönetime geçti. Genelkurmay başkanı General Abdurrahman Suvaruzzeheb 6 Nisan 1985’te gerçekleştirdiği askeri darbeyle Numeyri’nin on altı yıllık iktidarına son verdi. Suvaruzzeheb bir yıl sonra seçim gerçekleştirerek sivil yönetime geçiş sürecini başlattı. Kurulan sivil yönetim 30 Haziran 1989’da Genelkurmay başkanı General Ömer Hasan Ahmed el-Beşir’in darbesiyle son buldu. Daha sonra seçimlerle cumhurbaşkanlığına geçen el-Beşir’in iktidarı devam ediyor.
Suriye’nin bağımsızlık sonrası ilk cumhurbaşkanı Türk asıllı Şükri el-Kuvvetli’nin yönetimine 1949 darbesiyle son verildi. Ardından bir darbeler ülkesine dönen Suriye’de 1949, 1954, 1961, 1962, 1963, 1966 ve 1970’te çok sayıda darbe gerçekleştirildi. Son darbeyi de 23 Kasım 1970’te Hafız Esed gerçekleştirdi. O 2000 yılında ölünce saltanatı oğlu Beşşar Esed devraldı. O da saltanatını Rusya ve İran’ın asker ve silah desteğiyle, halkı vahşice imha ederek, günde ortalama 200 kişiyi öldürerek sürdürüyor.
20 Mart 1956’da resmen bağımsız olan Tunus’ta “milli kahraman” numarasıyla devletin başına geçen ve Batı hayranı bir diktatörlük rejimini hâkim kılan Habib Burgiba’nın sultasına, Zeynelabidin bin Ali’nin 7 Kasım 1987’de gerçekleştirdiği polis darbesiyle son verildi. Burgiba diktasından daha katı olan Bin Ali diktatörlüğü Kasım 2010’da patlak veren halk ayaklanması sebebiyle 14 Ocak 2011’de diktatörün ülke dışına kaçmak zorunda kalmasıyla son buldu.
Uganda’da Milton Obote 25 Ocak 1971’de İdi Amin darbesiyle devrildi. Onun 1979’a kadar süren yönetimi Tanzanya desteğiyle gerçekleştirilen darbeyle son buldu ve Yusuf Lule cumhurbaşkanı oldu. Uganda sonra çeşitli çatışmalara sahne oldu.
Kuzey Yemen’de imamlar yönetiminin son lideri İmam Seyfulislâm sadece dokuz gün tahtta kaldıktan sonra 27 Eylül 1962 darbesiyle indirilerek cumhuriyet rejimi ilan edildi ve Abdullah Selâl cumhurbaşkanı yapıldı. 30 Kasım 1967’de İngiltere’den bağımsız olan Güney Yemen’in ilk cumhurbaşkanı Kahtan eş-Şaabi de 22 Haziran 1969’da komünist darbeyle düşürüldü. İki Yemen 22 Mayıs 1990’da birleşti.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.