Nijerya’da çoğunluğunu Hıristiyan nüfusun teşkil ettiği Borno eyaletindeki Chibok kentindeki bir yatılı okuldan Nisan ayında Boko Haram militanları tarafından 200’den fazla kız öğrenci kaçırılmıştı. Kaçırılan kızların çoğunluğu ise Hıristiyan.

Adı, “Batı eğitimi haramdır” anlamına gelen bu örgüt bu eylemiyle son günlerde dünya medyasının öncelikli gündemini oluşturuyor. Bizim açımızdan kim yaparsa yapsın bu eylemin tasvip edilmesi mümkün değildir.

Boko Haram ismini yıllar önce uluslararası medyadan duymuştum. Batı medyasının zaman zaman bu yerel ve küçük yapı aleyhine yayımlar yapması dikkatimi çekmiş, Nijeryalı akademisyen arkadaşlara ve öğrencilere onlar hakkında sorular sormaya başlamıştım. Destekleyenler de vardı, tamamen karşı çıkanlar da.

Destekleyenler, bu yapının özde İslâmî değerleri önceleyen, Nijerya’da Hıristiyanlaştırma faaliyetlerine karşı çıkan ve klasik medrese kökenli karakterine vurgu yapıyorlardı. Reel politiği iyi bilmedikleri, çabuk provokasyona geldikleri, kuru nassçılık yaptıkları eleştirilerini de yapmayı unutmuyorlardı.

Karşı çıkanlar da, bu yapı müntesiplerinin hikmet fukarası olduklarını, Batı eğitim tarzını reddederken aşırı katı ve kategorik davrandıklarını, İslâm adına hareket etseler de İslâm’ın ruhunu anlamadıklarını ve bu ruha göre hareket etmediklerini, İslâm karşıtı güç merkezlerinin bu yapıya sızdığını ve bu yapının bazı diskurlarını operasyonel amaçlarla kullandıklarını söylüyorlardı.

Boko  Haram’ı kısmî olarak destekleyenlere ve karşı çıkanlara Batı medyasında çıkan haberlerin ne kadar doğruluk payı içerdiğini de soruyor, yapılan yayımların doğruluk derecesini onlardan teyit etmeye çalışıyordum.

Bu yapıya nisbet edilen kimi eylem ve sloganların muhteva itibarıyla ileride Müslümanlar arasında sorun çıkartacağını ve daha önemlisi dışarıdan Afrika Müslümanlarına yönelik büyük bir hamlenin kaldıraç gücü olarak kullanılabileceği endişesini taşıdığımdan doğru bilgilenmek istiyordum.

Birebir sahada meydana gelen her olayın detayını benim gibilerin bilmesi elbette mümkün değil. Bu hususta Batı kaynaklı haberlere ne kadar güvenebiliriz meselesi de ortada. Ancak bu yapının Batı eğitim sistemini toptan reddediş şekli, onlardan farklı düşünen Müslümanlara karşı katı duruşu vs. de görmezden gelinemez.

Bir de Boko Haram’ın kendisini ortaya koyduğu bir uslûp ve sahiplendiği bazı eylemler var ki, bunlar da tasvip edilebilir değil.

Şunun altını özellikle çizmek isterim: Batı ve Müslüman dünyadaki İslâm karşıtı siyasi yapılar karşılarında modern diskurla yüzleşebilecek İhvan tarzı hareketlerden ziyade Boko Haram gibi karikatürize edebilecekleri yapıları görmeyi tercih ediyorlar.  

Çünkü bu tarz hareketler üzerinden dini cemaatleri şeytanlaştırabilir, bunlara karşı başlatacakları bir cadı avında kitlelerin kafasını karıştırabilirler. Meselâ bu eylem bahanesiyle CIA elemanları hızlıca bölgeye gönderilmiştir. Kız öğrencileri kaçırma ve onları zorla Müslüman yapma eylemi hâlihazırda maalesef söylem ve ahlâk üstünlüğünü onlara sunmuştur.

Sözün burasında bir parantez açmak isterim: Bugün Batı’da da modern eğitim tarzını, yaşama biçimini reddeden dinî gruplar var. Meselâ meşhur Amişler (Amish).

Amişler, ABD’de Pensilvanya ile Ortabatı eyaletlerde ve Kanada’da yaşayan, moderniteyi tamamen reddeden Hıristiyanlık içi bir mezheptir. Otomobil, telefon, elektrik, bilgisayar gibi modern hayatın olmazsa olmazlarını hayatlarına sokmazlar. Modern toplumdan kendilerini tecrit ederler.  Kendilerinden olmayanlarla kız alıp vermezler.

Onlar kıyafetten kullandıkları araçlara kadar 18. asırın hayat standartlarında ve cemaat olarak yaşamayı tercih ediyorlar. ABD ve Kanada’da kimse de onlara karışmaz ve onların bu tercihine saygı duyarlar. Saygı duymayanlar da müsamaha gösterirler.

Müslümanlar arasında da bazı küçük gruplar buna benzer tercihlerde bulunabilir. Bizim onları zorla “modernleştirme” gibi bir görevimiz olamaz. Ancak onların da “kız kaçırma” gibi eylemleriyle bütün dünya Müslümanlarını töhmet altında tutmaya hakları yoktur. Yaptıkları gayri İslâmî eylemlerle İslâm Dini’ni rehin almalarına da müsaade edilemez.