Apendiks karnın sağ alt bölümünde, kalın bağırsağa bağlı olan, 6 ila 9 cm uzunluğundaki, ince organımızdır.

Apandisit  ise, apendikste meydana gelen, ağrılı bir şişme ve iltihaplanma durumudur.


 
Apendiks genellikle dışkı, yabancı bir cisim ve nadiren de bir tümör nedeniyle tıkanır. Apendiksi parmağa benzeyen bir kese olarak düşündüğümüzde bu kesenin tıkanması, burada doğal olarak bulunan bakterilerin birikip çoğalmasına neden olur. Bunun sonucunda apandis şişer ve iltihaplanır.

 İltihaplanmanın artması ise apendiksin şişmesine ve bazı vakalarda patlamasına neden olur. Acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Apendiksteki iltihabın diğer organlara yayılması ölüm riski doğuran, ciddi bir durumdur.

Görülme Sıklığı

Bu hastalığın ortaya çıkmadığı yaş yoktur. 2 yaşından küçük çocuklarda görülme ihtimali nadirdir. Bu yaştan sonra görülme sıklığı artar ve en çok genç yetişkinlerde, 20 yaşından sonra görülmeye başlar. Bu dönemden sonra en sık yaşlılık döneminde ortaya çıkar.

Belirtileri Nelerdir?

Akut apandisitin en önemli belirtisi, karın ağrısıdır. Ağrı göbek çevresinde yavaş yavaş  başlar. Başlangıçta künt vasıfta belli belirsiz bir ağrı şeklindedir. İlk saatlerde ağrının neye benzediği tam olarak tarif edilemez. Saatler sonra ağrı göç eder. Göbek çevresinden kaybolur ve karın sağ alt tarafına yerleşir. Bu ağrı, kasık bölgesinde, sırtta ya da genital bölgede hissedilebilir. Genele yayılan ağrılar donuk ve süreklidir. Ancak karnın sağ alt kısmına doğru ilerledikçe ağrı şiddetlenir ve “bıçak gibi” olarak tabir edilen ağrılar yaşanabilir.

Hareketle, öksürmekle, gülmekle,  sarsılmakla ağrı artar. Sonuçta hiç ara vermeyen, sabit ve sürekli bir ağrı halini alır.

Ağrının özellikleri ağrı kesici alanlarda, şeker hastalarında, çocuklarda ve yaşlılarda burada tarif edilen tipik biçiminden farklı olabilir.

Apandisiti düşündüğünüzde karnınıza hafifçe bastırın. Dokunmak bile özellikle karnın sağ kısmında ağrıya neden oluyorsa doktorunuzu aramanız gerekir.

Karın bölgesine bastırdığınızda bu bölge normalden daha sert ya da şiş hissediliyorsa (ağrıyla birlikte) apandisit olabilir.

Apandisit ağrısı yürümenizi zorlaştırabilir. Ayağa kalkın ve yürüyün, yürürken dahi ağrı yaşıyorsanız bunun nedeni apandis iltihaplanması olabilir.

Kıvrılarak yatmak ağrıyı hafifletiyorsa ağrı büyük ihtimalle apandisit yüzünden oluşmaktadır.

Nedeni ne olursa olsun bu ağrılar geçmiyorsa ve şiddetleniyorsa vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gitmeniz gerekir.

Ağrı dışındaki aşağıdaki belirtiler her hastada görülmemekle birlikte apandisit belirtileri arasında sayılmaktadır.

İştah kaybı,

Mide bulantısı,

Ağrılar başladıktan hemen sonra kusma,

Karın bölgesinin şişmesi,

Gazla birlikte görülen kabızlık ya da ishal,

Gaz çıkarmakta zorlanma,

Ateş,

Rektum bölgesinde ağrı,

Ağrılı idrara çıkma,

Tanı

Apandisit tanısındaki en önemli bulgular hastanın şikayeti ve değerlendirmeyi yapan genel cerrahın fizik muayene bulgularıdır. Tanı konulabilmesi bazen çok zor olabilmektedir.

Muayenede karın sağ alt bölümünde elle değerlendirme esnasında hassasiyet gelişir ve ağrıya koruma refleksi olarak karın duvarında kasın kasılmasına bağlı sertlik (Defans) oluşur. Ağrılı alanda el 3-4 saniye basılı tutulup ani olarak çekildiğinde ağrı şiddetlenir.

Laboratuvar  bulguları  hastalığın tanısında  genel cerrahi uzmanına  yalnızca yardımcıdır. Hastalığın tanısında hala en güvenli yol  genel cerrahi uzmanının muayene bulgularıdır.

Apandisit varlığında akyuvarların sayısı yükselir.

Karın USG yapılır.

Karın bilgisayarlı tomogrofisi (BT) yapılabilir.

Apandisitten Korunmak Mümkün mü?

Apandisitten tamamen korunma konusunda kesin bir yöntem bulunmuyor. Ancak yapılan araştırmalar “yüksek lifli” beslenmenin yaygın olduğu ülkelerde çok daha az apandisit vakası görüldüğünü ortaya koyuyor.

Lifli gıdaların apandisi nasıl etkilediği net olarak bilinmese de, besin lifinin tuvalete çıkmayı kolaylaştırması nedeniyle bağırsaklara binen yükü hafiflettiği ve apandisit riskini düşürdüğü yönünde bazı görüşler bulunuyor.

Tedavi

İltihaplı apendiksin cerrahi yöntemle çıkarılması ana tedavi yöntemidir. Apandisit operasyonlarının yaklaşık %15’inde apendiks normal bulunur ancak cerrahiyi karın ağrısının kesin nedeni anlaşılıncaya kadar ertelemek daha sonra tedavisi güç olan sonuçlara yol açabilir. Enfekte bir apendiks, belirtilerin başlangıcından itibaren 24 saat içinde delinebilir. Cerrahide apandisit olduğu görüldüğünde iltihaplı apendiks çıkarılır damar yoluyla antibiyotik verilir. Eğer ameliyata başlanır ve apandisit olmadığı görülürse apendiks yine de çıkarılır böylece hasta ilerde olası bir apandisit riskinden uzaklaştırılmış olur.
Erken bir operasyonla apandisit nedeniyle ölüm riski çok aza indirilebilir. Ameliyattan sonra hasta genellikle 1-3 gün içinde taburcu olur ve bu süre içinde iyileşme çabuk ve tamdır. Ancak operasyon yapılmaz ve uygun antibiyotik tedavisi başlanmazsa apandisit ölümcül olabilir.

Apendiks patlamışsa süreç çok daha ciddi ve risklidir. Geçmişte bu durum neredeyse her olguda ölümle sonuçlanırdı. Günümüzde cerrahi operasyon ve antibiyotiklerin ölüm oranını neredeyse sıfıra indirmesine rağmen tekrarlayan ameliyatlar gerekebilir ve iyileşme süreci uzun sürebilir.

Haftaya buluşmak üzere sağlıkta kalın…