1219-1237 ara­sın­da Kon­ya İm­pa­ra­tor­luk tah­tın­da otu­ran bü­yük hâ­ka­nı­mız Sul­tan Ulu Alâ­ed­din, Sel­çuk­lu Tür­ki­ye’si­nin Ka­anû­nî Sul­tan Sü­ley­mân’ıdır. Dö­ne­min­de Ana­do­lu Sel­çuk­lu Dev­le­ti, dün­ya­nın en zen­gin ül­ke­si idi.
1243’ten iti­ba­ren Müs­lü­man ol­ma­yan Mo­ğol or­du­la­rı, Ana­do­lu’yu iş­ga­le baş­la­dı. Sel­çuk­lu Türk haş­me­ti azal­dı, al­çal­dı. Bi­zans’a kar­şı Ba­tı Ana­do­lu’ya yer­leş­ti­ri­len Türk­men uc (sı­nır) bey­le­ri, git­tik­çe ba­ğım­sız­lı­ğa kay­dı. Ana­do­lu Türk bir­li­ği bo­zul­du. 20 bey­li­ğe dö­nüş­tü. Bun­lar­dan Ka­yı­ha­noğ­lu Er­tuğ­rul Ga­zi Bey (uc be­yi 1231-1281) oğ­lu Os­man Bey Ga­zi (uc be­yi 1281-1324) he­nüz Sö­ğüt’te ars­lan inin­den çık­ma­mış­tı.
Oğuz iken İs­lâm’a ge­çe­rek Türk­men, ora­dan top­ra­ğa yer­le­şip bel­de­ler ku­ra­rak Türk ol­muş Ana­do­lu hal­kı, her yıl ağır­lı­ğı ar­tan Mo­ğol ta­hak­kü­mü­ne düş­tü.
Ho­ra­san Eren­le­ri yet­ti­ler, ye­tiş­ti­ler. Pîr-i Tür­kis­tân Ah­med Ye­se­vî (ölü­mü 1166) mü­rid­le­ri eren­ler, Ho­ra­san’dan ge­lip Ana­do­lu hal­kı­nı te­sel­li et­ti­ler. Dik tut­tu­lar. Di­ri kıl­dı­lar. Ümit ver­di­ler. Müj­de­le­di­ler. Ye­se­vî’nin öğ­ren­ci­si­nin, öğ­ren­ci­si­nin öğ­ren­ci­si Yû­nus Em­re (1240-1320), Ha­cı Bek­taş Ve­lî, Nas­red­din Ho­ca, Âşık Pa­şa, ni­ha­yet ba­ba­sı ile Gü­ney Tür­kis­tan’da Belh’ten çı­kıp ya­vaş ya­vaş iler­le­ye­rek Kon­ya’ya yer­le­şen Mev­lâ­nâ Ce­lâ­led­din Rû­mî... Ve ben­zer­le­ri... Ta­ri­hin en bü­yük hü­ma­nist­le­ri...
Türk ta­ri­hi­nin en bü­yük fi­kir akı­mı olan ta­sav­vu­fun bi­hak­kın er­le­ri... Haz­ret-i Pîr Efen­di­miz, Mo­ğol­lar’ın İs­lâm ile mü­şer­ref ola­cak­la­rı­nı teb­şîr bu­yur­du. Bü­yük Alâ­ed­din’den baş­la­ya­rak Kon­ya’da­ki Sel­çuk­lu pa­di­şah­la­rı­nın say­gı­sı, hal­kı­mı­zın en iç­ten sev­gi­si için­de, Türk’ün ci­han dev­le­ti­nin pa­rıl­tı­la­rı­nı ha­ber ver­di. Müj­de­yi alan ata­la­rı­mız, kır­ka ay­rıl­mış Ana­do­lu’yu bir­leş­tir­di­ler. Ta­ri­hi­mi­zin en haş­met­lü, en şev­ket­lü dev­le­ti­ni kur­du­lar.
Şeb-i Arûs’un (17 Ara­lık 1273), 735. yı­lı­dır. Yü­ce mil­le­ti­mi­ze kut­lu ol­sun!