Burada “kim” sorusu abestir.
Tabii ki “Atatürk”.
Star’da zamanın ABD elçisinin gönderdiği raporlara atıf yapan bir yazı yayınlandı.
Önce doğrusunu söyleyelim: Halifeliğin kaldırılmasını isteyen İngiltere idi! 2. Abdülhamid döneminde Osmanlı hilafetinin kazandığı nüfuz, kendini nüfusça en büyük İslâm devleti olarak nitelendiren İngilizleri telaşlandırdı.
Gerçekten İngilizler büyük bir müslüman nüfus ihtiva eden Hindistan’ı ve Mısır’ı kontrol ediyorlardı. Diğer sömürgelerdeki müslümanlarla birlikte, Britanya Krallığı dünyanın en kalabalık müslüman nüfusuna sahipti!
Hilafet’e bağlılık bilhassa Hindistan’da güçlü bir akım haline gelmişti. Hind Hilafet hareketi 1. Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere ve müttefiklerinin pençesine düşen Osmanlı Devleti’ni bu baskıdan kurtarmak için etkili bir faaliyet içinde idi. Millî Mücadele’ye Hindistan müslümanlarının ciddi maddi yardımı oldu. İşin ilginci Hind Hilafet Hareketi büyük Hindli önder Gandi tarafından da destekleniyordu.
İngiltere Osmanlı Devleti’ni yıkmayı ve hilafeti ilga etmeyi 19. Yüzyılın sonunda resmî siyaseti haline getirdi.
Bunu önce el altından desteklediği İttihatçılar’dan bekledi. İttihatçılar 1908 Meşrutiyetinden sonra İngiltere’nin beklentilerini karşılayamadı. Abdülhamid’i tahttan indirdiler, fakat hilafeti kaldıramadılar.
İngilizler İttihatçıların A takımının yaptıramadıklarını C takımına yaptırdılar.
Şunu kabul edelim, Millî Mücadele’nin güçlü bir İttihatçı teşkilat arkaplanı var. Baba İttihatçılar ya ülkeyi terk etmiş, ya da işten el çekmişti. B takımından ve çoğu C takımından elemanlar Millî Mücadele’nin yürütülmesinde rol oynadılar. Niyet şuydu: Belli bir noktaya gelince asıl liderler dönecek ve kaldıkları yerden devam edecek.
Bu mümkün olmadı.
Millî Mücadele Türk-Yunan savaşı olarak sonuca ulaştı. Yunanlıları yendik, fakat asıl ağababalarının Boğazları ve İstanbul’u işgalini görmezden geldik.
İşgal kuvvetleri, yeni Türkiye istedikleri tarzda oluşturuluncaya kadar İstanbul’u terk etmedi. İstanbul’u terk ettiklerinin ertesi günü başkentin Ankara olacağına dair İsmet Paşa’nın teklifi Meclis’e gönderildi. Birkaç gün sonra da Ankara başkent yapıldı.
Ankara’nın başkent yapılması, hilafet konusuyla yakından alâkalı. İstanbul Osmanlı’nın başkenti ve Osmanlı hilafetinin merkezi. İngilizler daha Millî Mücadele başlamadan Türklerin de Anadolu’da ve Trakya’da bir devletleri olacağını fakat bu devletin başkentinin asla İstanbul olmayacağını deklare ettiler.
Hem de nerelerin olabileceğini de belirterek: Bursa veya Ankara!
Hilafet’in kaldırılması Lozan taahhütlerindendi. Lozan görüşmeleri kesilinceye kadar M. Kemal Paşa hilafetten vaz geçmedi. Kâzım Karabekir’e göre, hatta kendisi halife olmaya niyetlendi. Görüşmeler kesilince, İsmet Paşa döndükten sonra Paşa’nın tavrı değişti.
Hilafet Abdülmecid’in tavırlarından ötürü kaldırılmadı. İngilizlere verilen taahhüt yüzünden kaldırıldı!
Bu arada M. Kemal Paşa’nın Şeyh Ahmet Senusî’ye Türkiye dışına çıkmak suretiyle hilafet teklif ettiği bilgisi bu yazıda yer alıyor. Mustafa Kemal Paşa’nın Şeyh Senusî’yi Türkiye dışına çıkarmayı da taahhüt ettiğini düşünmemizi gereken bilgiler var.
Osmanlı halifeye karşı, sonuna kadar Osmanlı hilafetine bağlı kalmış bir mücahidi öne sürmek, ona halifelik teklif etmek, kurnazca bir tutum. Hem de Senusî Türkiye dışına çıkarılacak, böylece emperyalistlerin talepleri karşılanacak. Yazarın ABD elçisinin raporuna dayanarak yazdığı 1925’de Senusî’ye Mısır’da toplanacak hilafetle ilgili kongrede destek vaadi, Senusî’nin 1926 yılında hudud harici edilmesi bilgisiyle birlikte değerlendirilse idi, belki daha doğru bir sonuca varılabilirdi.
Şeyh Ahmed Senusî... Yazar bu şahsiyet hakkında hiçbir bilgiye sahip değil anlaşılan. Onu “Kuzey Afrikalı bir şeyh” olarak tanımlıyor. Millî Mücadele’nin gerçek ve unutturulan kahramanlarından Ahmet Senusî’nin Libyalı olduğunu bile bilmiyor.
Muhtemelen son Padişah’a Eyüp Sultan’da kılıç kuşandıran kişi olduğundan da haberi yoktur!