ABD'li bir senatör, Mısır'da bir Atatürk'e ihtiyaç olduğunu söylemiş. Bak o zor... Bir Süheyl olsa yetmez mi?

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün adı, ülkenin her köşesinde pek çok yere verildi. Bizim cengâver Süheylimizin adı da yeni Mısır'ın dört köşesinde yaşayabilir, kabul ederlerse.

Çok yönlü fayda tesis edilir; hem Mısır'a yarar, hem bize.

Neyse, biz verilen isimleri hatırlayalım...

Gazi Mahallesi, Mustafa Kemal Cadddesi, Atatürk Bulvarı, Atatürk Hava Limanı, Atatürk Stadyumu, Atatürk Köprüsü...

*

Eğitim her işin başı olduğu için, okullara da ismi konuldu: Gazi Lisesi, Mustafa Kemal Lisesi, Atatürk Lisesi...

Ve sonra aynı isimleri taşıyan üniversiteler kuruldu, organize sanayi siteleri açıldı.

Meydanların da çoğu aynı isimlerle anılmakta...

*

Bahçeköy'deki Atatürk Arberatoryumu'nu da unutmamak gerek; "O da ne" demeyin, botanik bahçesi.

Atatürk Orman Çiftliği ise en eskilerden; her dönem Ankara'nın göz bebeği...

Bazı ilçelerin de adı değiştirildi.

Mesela Eğin "Kemaliye" yapıldı, Kirmasti "Mustafakemalpaşa..." Tatlısı bile var.

Kısa tutmak isteyenler de Atakule, Ataşehir, Ataköy, Atakent gibi isimler seçtiler.

*

Eğer, Mustafa Kemal, soyadı olarak başka bir isim seçseydi, şu saydıklarımız farklı isimlerle anılacaktı.

Teklif edilen isimleri hatırlayalım...

Etel veya Etil: Attila'nın adının orijinal söylenişi; büyük nehir demekmiş.

Türk Dil Kurumu sözlüğüne bakınca, bu anlamı bulamıyoruz.

Karşılığında şunu yazıyor: "etel sözü bulunamadı... Eleştirinizi ve katkılarınızı Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi doldurarak bildirebilirsiniz."

*

Etil'e bakınca, isim olduğunu, alanının kimya olduğunu, Fransızca 'éthyle' kelimesinden geldiğini öğreniyoruz.

Organik birleşiklerin birleşimine giren karbon ve hidrojen atomları grubu: "Etil klorür."

Birleşik Sözler kısmında ise "etil alkol" bulunuyor. İlginç.

*

Teklif edilen bir diğer soyadı: Etelalp.

O da Altay dilinde büyük kahraman anlamına geliyormuş fakat sözlükte o da yok.

Üçüncü isim Korkut.

TDK sözlüğünde özel isim olduğu belirtilerek, "Muş iline bağlı ilçelerden biri" açıklaması yapılıyor. Oysa bu kelime aslen "Korkusuz, yavuz, heybetli" anlamındaymış.

*

Geçtik ve "Arız" ismine geldik. Türk kahramanlarından Alp Arız'dan esinlenerek önerilmiş.

Ama sözlüğe bakınca şunu görüyoruz:

Arız: Sıfat, eskimiş (a:rız) Arapça; 1. Sonradan ortaya çıkan. 2. Bulaşmış, musallat olmuş:

Bir de "arız olmak" verilmiş: 1. Bulaşmak, ilişmek, 2. Sonradan ortaya çıkmak.

*

Ulaş, Bir Türk kahramanının ismi olarak bilinirse de sözlükte "Sivas iline bağlı ilçelerden biri" deniliyor.

Yazır, Türk kahramanı Yağlıkçı oğlu Yazır'ın ismi. Sözlük daha geniş tutmuş bunu ve "Oğuz Türklerinin yirmi dört boyundan biri" diye açıklamış.

*

Emen, Türk kahramanı Ucen oğlu Emen Beg'in ismi iken, sözlük oraya hiç girmemiş.

"Halk ağzında isim" olduğunu belirtip şunu söylüyor:

"Bağ çubuğu, ağaç veya sebze dikmek için açılan çukur."

*

Çoğaş, güneş, ışık anlamına geliyormuş ama sözlükte yer almıyor.

İstersek, eleştirimizi ve katkılarımızı, etkileşimli belgeyi doldurarak bildirebilirmişiz.

Salır, Türk kahramanlarından birinin adı olursa olsun; sözlükte yok.

Begit, sağlam, kavi anlamına gelebilir, sözlüğe yazarsanız, 'bulunamadı' ibaresi görürsünüz.

Ergin kelimesine rastlıyoruz, hak yemeyelim.

Tokuş da önerilmiş Mustafa Kemal'e soyadı olarak, Türk kahramanı adı; Ertokuş'tan mülhem, cengâver anlamında fakat sözlüğe sormayın.

Mümtaz, seçkin anlamındaki 'Beşe' de yer almaz.

*

Teklif edilen bir düzineden fazla isme bakınca, hiç birini Atatürk'e yakıştıramıyorsunuz değil mi?

Sözlüğü hazırlayanlar da öyle düşünmüş olmalı ki yer vermemişler.

Mustafa Kemal Begit, Mustafa Kemal Tokuş, Mustafa Kemal Çoğaş veya Emen, Arız, Beşe hepsi garip geliyor.

Lâkin bunlardan birini beğenseydi Mustafa Kemal, hiç kimse yadırgamayacaktı.

Bırakın sözlükte yer almasını, semtlerin okulların ve diğer yerlerin adı da o şekilde olacaktı.