İran, nükleer silâh denen atom bombasını yaptı yapacak. Tel Aviv’i bir gecede harabe hâline getirecek füzelere sahip bulunduğunu zaten resmen söylemişti. Amerika’dan başka Suudi Arabistan ve İsrail gibi iki ağırlıklı devlet, İran’ın ancak savaşla yola getirilebileceğini iddia ediyorlar. Hemen savaş açılması için Washington’ı tahrik ve tazyik ediyorlar.
İran’ın nükleer silâh yapmayacağı sözünü tutması ihtimali hiç yoktur. Bunu elbette kullanmayacaktır. Aksi takdirde haritadan silinir. Ama Orta Doğu’da menem diger nîst politikasının efendiliğine soyunacaktır. Zaten çoktan Akdeniz’e indi.
Çin’den sonra Rusya da, Amerika’nın İran’la savaşa girişmemesi için, ültimatoma benzer resmî beyanda bulundu. Bu telaş, böyle bir ihtimalin ciddiye alınması gerektiğini gösteriyor. Tabii ne Amerika, ne müttefikleri, İran’a asker sokup ülkeyi istilâ edecek falan değillerdir. Havadan ve denizden bombardımanla nükleer merkezleri ve Basra Körfezi üsleri hedef alınacaktır.
Ankara, Irak’ta yaptığı hatayı tekrarlamayacaktır. İran nüfusunun ancak yarısının anadili Farsça’dır. Türkiye’den sonra Türkçe konuşan en büyük nüfus İran’da yaşıyor. 1925’e kadar İran’ı bir Türk hanedanı Kaçarlar, yönetiyordu. İran Türkleri’nin çoğu Âzerî grubundan ve Şîî-Câferi’dir. Horasan Türkmenleri, Sünnî-Hanefî’dir. Kürtler’e gelince, mahcubane kımıldanmalar var. Ama 1940’larda ilk Kürt devletinin, bugünkü Mes’ud Barzani’nin babası Molla Mustafa Barzani tarafından İran topraklarında kurulduğu unutulmadı. Mustafa Barzani 16 yıl Sovyet Rusya’da yaşadı.
Başka kavimleri saymıyorum. CIA’nin İran’daki bu kavimlerle eskiden beri ve mutlaka günümüzde de derinlemesine meşgul olduğu biliniyor. Dünyanın en yoğun uyuşturucu yolu Afganistan’dan gelip İran’ı geçerek Avrupa’ya ulaşır. Kısacası Amerika, İran’ın Sırp milliyetçiliğinden ve Yugoslavya’dan daha güçlü bulunduğuna inanmıyor. İran, Irak’tan da fazla bölünmek tehlikesi ile karşılaşabileceğini biliyor. Üstelik dünya 3.’sü Irak’tan sonra dünya petrol rezervinde 2. olan İran’ın enerji kaynaklarının da Amerika’nın savaş masraflarını karşılayacağı âşikârdır.
İran şu şartlarla bu projeleri kâğıt üzerinde kalmaya mahkûm edebilir: Dünyanın enerji deposudur, zaten epey münakaşa konusu da olan nükleer enerjiden vazgeçebilir. Zaten başarı şansı bulunmayan İsrail politikasından çekilir. Polis devleti durumundan kurtulup rejimini sür’atle liberalleştirebilir. Amerika ile sanıldığından daha kolay barışabilir. İtibarından, büyük kültüründen hiç kaybetmez. Daha saygın hâle gelir. Bunu yapabilecek mi?