Kültür, en çok kullandığımız kavramlardan biridir. Ancak tanım ve açıklaması biraz zordur. En kısa, sade ve herkesin anlayabileceği bir lisanla şöyle tarif edebiliriz.

Kültür:

• İnsana bu dünyada nasıl yaşayacağını öğretmektir.

• Toplumların dinlerinden, tarihlerinden devraldıkları manevî ve maddi mirasların toplamıdır.

Manevî mirastan kastedilen inançlar örf ve âdetler, değer yargıları, fikirler, düşünce sistemleri, sanat anlayışları müzik ve benzerleridir.

Maddi mirastan kastedilen ise mimari yapılar, ilim ve bilgi, yapı sanat eserleri ve benzerleridir.

İhsan Sezal’ın “Sosyal Bilimlerde Temel Yapılar Ansiklopedisi”de (Ank–1991 Sf. 79) naklettiğine göre Prof. Mümtaz Turhan’a göre kültür:

“Toplumların maddi ve manevî değerlerinden oluşur. Bu değerler ise, her nevi bilgi, alâkalar, itiyatlar, davranışlar ve zihniyettir.”

Bir milletin temel kaynağı “Milli Kültürü”dür. Bunun kaynağı da milletin dini, dili, tarihi, ahlâkı, sanat ve gelenekleri olmuştur.

Milletleri millet yapan çocuğu aileye, aileyi topluma, toplumu millete bağlayan ve onların birlikte yaşamasını sağlayan ortak değerler, yani kültürdür. Eti yenmeyen, derisi giyilmeyen, kemikleri bir işe yaramayan insanoğlunun değeri imanına, aldığı terbiyeye ve kültüre göre ölçülür. Elbette kendi kültürlerini yaşamayanları başkalarının kültürü alır, götürür.

Allah (C.C.), Bakara Suresi’nin 204 ve 205’inci ayetinde ekonomik ve kültürel harbin milletlerarasında çok yaygın bir hâl alacağını haber vermiştir.

Merhum Nurettin Topçu, İslam Medeniyeti mecmuasında (Ağustos–1967 tarihli 1 no’lu nüshasında) diyor ki:

“Okullarda maddi-manevî kültür dersleri verilir. Manevî kültürün özü, insan sevgisidir. Gayesi Allah sevgisidir. O yalnız bir ders içinde verilmez.

Sanat, edebiyat, yurttaşlık, tarih ve felsefe manevî kültür dersleridir. Manevî kültürün gayesi olan Allah ideali ise dinin sahasıdır. Yarım asırdan fazla zamandan beri okullarda manevî kültür yozlaştırılmış, maddi kültür ise kutsallaştırılmıştır. Bunun sonucu iyiye alâmet değildir.”

Kültür kelimesinin Türkçe karşılığı irfandır. İrfan, yaratılıştan bilmek veya sezgi ya da bilgi ve tecrübeden meydana gelen zihin/zekâ olgunluğudur. “Ne irfandır veren ahlâka yükseklik ne vicdandır / Fazilet hissi insanlarda Allah korkusundandır” ifadesi aynı manada kullanılmıştır.