Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de en güzel ve en yüksek bir ahlâk üzere olduğu bildirilen Sevgili Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz, birlikte yaşamanın vazgeçilmez unsurları olan barışı, hoşgörüyü, affı, merhameti, şefkati kuru bir iddia olmaktan çıkarıp yaşanılan bir gerçekliğe dönüştürdü. Onun sözlerine ve davranışlarına yansıyan örnek ahlakı sayesinde cahiliye toplumundaki insanlar şirkten, haksızlıktan, kibir ve nefretten, bencillikten uzaklaşarak adalet, tevazu, sevgi ve fedakârlıkla bütünleşmiş erdemli bireyler haline geldiler.

O rahmet elçisinin tertemiz yaşantısında ve öğütlerinde bireysel ve toplumsal hayatımızı aydınlatacak mükemmel örnekler buluruz. Onun hayatı dürüstlüğün, doğruluğun, erdemli davranışların, affediciliğin, insanların dertlerine ortak olmanın, insanlara sırf insan oldukları için sevgi ve saygı duymanın, intikam yerine bağışlayabilmenin, şefkat ve merhametin sınır tanımayan boyutlarını sunar. O, kutlu sözleriyle bize insanlığımızı hatırlattı ve kalplerimizi yumuşattı.

Tatlı dil ve güler yüzün, işini bilen kişiye yardım etmenin, bilmeyene iş öğretmenin sadaka olduğunu, birbirimizi sevmedikçe olgun bir imana sahip olamayacağımızı ondan öğrendik. O bize yaratıcımızı tanıttı. Sadece insanlara değil, bitkilere, hayvanlara hatta cansız varlıklara kadar bütün yaratılmışlara karşı şefkat dolu bir sineye sahip olmamızı, çevremize sevgiyi, nezaketi ve fedakârlığı yaymamızı tavsiye etti. Bize sınırsız nimetleri verene nasıl şükredileceğini, güzel düşünmeyi, güzel konuşmayı O’ndan öğrendik. Hayatımız O’nun güzel sözleriyle anlam kazandı. O bize iyiyi ve kötüyü, güzeli ve çirkini gösterdi. Sahte ile gerçeğin farkını açıkladı. Bocalamaktan, bencilliğe esir düşüp erimekten kurtardı. Dünya-ahiret dengesini, varoluşun nihai anlamını O’ndan öğrendik. O’nun getirdikleri sayesinde kendimizi ve Rabbimizi tanıdık, kalıcı kurtuluşun aydınlık yolunu öğrendik.

O cömertlik ve şefkat peygamberiydi. Esma (R.Anha)dan rivayete göre:

“Kesenin ağzını sıkma! ALLAH da sana sıkarak verir! İnfâk et! Sayarak verme, ALLAH da sana sayarak verir! Malını kap içinde biriktirip saklama, sonra ALLAH da sana karşı ihsanını esirgeyip saklar!” Buyurarak yardımlaşmaya davet eden bir peygamber...

Şefkat kimi zaman onun dilinde güzel bir cümle, kimi zaman gözlerinde ılık birkaç damla, bazen de etrafına yayılan iyilik olarak beliriyordu. Mekke-i Mükerreme döneminde kendisine dayanılması güç eziyetlerde bulunan müşrikler için bile beddua etmeyip hidayet diledi. O’nun eşsiz şefkatinden en çok çocuklar, kimsesizler, yaşlılar ve zayıflar istifade etti. Yetim doğdu ama yetimleri unutmadı. Ebu Hureyre (R.A.)den rivayete göre, kalbinin kasavetinden şikâyet eden bir sahabesine:

“Eğer kalbini yumuşatmak istiyorsan: Bir fakiri doyur, bir yetimin başını okşa!” Tavsiyesinde bulundu. Düşkünler O’nun himayesinde huzur buldular. Hayvanlar susuz ve aç bırakılmaktan, ağır yük taşımaktan onun şefkat dolu uyarıları sayesinde kurtuldular. O, af peygamberiydi. Hiç affedilmez gibi gözüken davranışları bile affetti. Taif’te kendisini taşa tutanları, canına kastedenleri ve daha nicelerini bağışlayıp, kötülüklerine iyilikle karşılık veren, bütün ümitleri boşa çıktığı anda dahi ellerini açıp beddua değil hidâyet-i kerimeleri için ALLAH Teâlâ’ya dua eden, kendisini yurdundan çıkaranları Mekke-i Mükerreme’yi fethettiğinde serbest bırakan da yine o Rahmet Elçisiydi.

O incelik ve zarafet peygamberiydi. Kaba davranışlara karşı nezaketiyle eritti yürekleri. Yaşayış tarzları, karakterleri birbirinden farklı olan insanların her birine karşı nazik ve anlayışlı bir tavır sergiledi. Ebû Hüreyre (R.A.)den rivayete göre:

“Ya Resûlellah! Bana kısa bir nasihatte bulun, uzun yapma! Tâ ki nasihatini unutmayayım!” diyerek kendisinden kısa, ama özlü bir nasihat isteyen bir kişiye:
“Öfkelenme!” Tavsiyesinde bulunan; yanında en son konuşanı ilk önce konuşan gibi dikkatle dinleyen bir nezaket peygamberiydi. Çocukları dikkatle dinlemek, kölelerin sofrasına oturmak, sadaka vermeyi soyluca yapmak, yanındaki kişiye dünyanın en önemli insanı olduğunu hissettirecek derecede hürmet göstermek onun nezaket sanatının ürünlerindendi