Ebû Katâde radıyallahu anh’dan rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Kıyamet gününün sıkıntılarından Allah'ın kendisini kurtarmasından hoşlanan  kimse, borcunu ödeyemeyene mühlet tanısın veya ondan bir bölümünü indirsin."[1]

Açıklama:

Tek bir cümleye en az on farklı konudan bahsetmek ve cümlenin akışını bozmadan bir ahenk içinde sunmak ancak vahiy desteğiyle mümkün olur… Öyle bir cümle kurmanız gerekir ki muhatabınız ikinci bir soru sorma ihtiyacı hissetmesin. Bu kısacık cümlede bakın hangi konulara değinilerek geniş bir bilgi sunulmuş;

1. Kıyamet gününün mutlaka vuku bulacaktır
2. Kıyamet gününün sıkıntılı olacak
3. Kıyamet günü sıkıntısından müslümanların da etkilenebilme ihtimali olabilir
4. O sıkıntıdan kurtulma ihtimali
5. O sıkıntıdan kurtarıcı tek varlığın Allah olduğu
6. O sıkıntıdan kurtulmanın vereceği mutluluk
7. Gaybi bir bilgi
8. Bir insan alacaklı ya da borçlu olabilir. Bu, borçlanmanın caiz olduğunu gösterir
9. Borç ödeme tarihi yaklaştığında Allah her iki tarafı da imtihan etmek isteyebileceğinden borç ödeme tarihine kadar kuluna yardımını erteleyebilir.
10. Allah dilerse kulunu sıkıntıya düşürerek de imtihan eder.
11. Allah, maddi olarak sıkıntıyla imtihan ettiği kulunun bu sıkıntıdan kurtulması için alacaklı olana mahşerden kurtulma primi sunar.
12. Alacaklı olan kişi alacağını ertelediğinde maddi olarak aman aman bir kayba uğramaz. Bilakis borçlu olan kişinin sevgisini kazanır. Bu sevgi, kardeşlik duygusunu artırır.
13. Allah’ın rızasını kazanmak için alacağından bir kısmından ya da tamamından vaz geçebilir. Bu, hem iyi bir sevap olarak döner kendisine hem de kardeşlik duygusunu pekiştirmiş olur.
14. Borcunu ertelemek istemeyen bir insan karşı tarafın aklına bazı olumsuz cimri- paraya tapan- gaddar gibi - kanaatler sunar.
15. Borcunu ertelemeyen bir insan, muhatabına şu mesajı verir; bir daha da benden borç isteme.
16. Bir daha da borç vermek istemeyen kişi kıyametin şiddetinden kurtulma ecrini de umursamamış olacağından en büyük zararı kendisi görür.
17. Kıyamet günü sıkıntıdan kurtulmak isteyenler ihtiyaç sahiplerine borç verebilirler.
18. ‘Borcunu ödemeyene’ demiyor efendimiz. Ödeyemeyene dediğinden borçlu olan kişinin keyfi bir ödeme yapmak istemediği anlaşılır.
19. Burada merhametli olmak da teşvik edilmiştir.
20. Allah’ın hem alacaklıya hem de borçluya olan merhameti tek cümlelik bu hadiste zikredilmiş.
21. Borçlu olup ta ödeyemem korkusuyla nice insanlar canlarına kıyıp intihar etmiş, nice alacaklılar borçlularına zulmetmiştir. İnsanın yeryüzünde mutlu bir hayat yaşama garantisini veren İslam dini hem borçlu hem de alacaklı olanları bu sıkıntıdan kurtarıp her ikisine hayat veren imkânlar sunmuştur.

Okuduğum hadisleri bol meyveli ağaçların olduğu çok büyük bir bahçeye benzetirim. O bahçenin içine girip her kelimeyi ağacı sallar gibi sallarım. Ne kadar meyve düşerse artık… Hadisleri okurken bahçenin giriş kapısına yakın olan ağaçtan birkaç meyve koparıp dışarı çıkmam…

Bazı hadisler vardır kapısını sadece ilim adamlarına açar. Az ilimli olanlar o kapıdan içeri giremezler. Girseler bile ağacı sallayamazlar. Ağacı sallasalar bile meyve düşüremezler. Bu sadece âlimlere kolaylaşmış olacağından ilmi olmayanların hadlerini bilmeleri gerekir.

Az önce okuduğumuz hadis-i şerif kapılarını tüm insanlara açmıştır. Azıcık bilgiyle yirmi bir tane ders çıkarttım. Ama bu hadisimizi bir âlim incelemeye kalktığında çok daha fazla dersler ve hükümler çıkarır.

Unutmayalım ki efendimiz aleyhisselam’ın ağzından çıkan cümlelerde hiçbir kelime öylesine söylenmiş değildir.