Gut, romatizmal hastalıklar içinde en şiddetli ağrıya neden olan bir rahatsızlıktır.  

Tarihten gelen ve günümüzde de sıklıkla görülen Gut hastalığı, IV. Murat, II. Mehmed, II. Bayezid gibi birçok padişahın ölümüne neden olmuştur. Gut hastalığı  zengin hastalığı ,kralların hastalığı olarak bilinir.



Gut, basitçe eklemlerimizin mikropsuz iltihabi bir hastalığıdır. Diğer hastalıklardan farklı olarak zaman zaman ortaya çıkar. Genellikle tek eklemi, sıklıkla da ayak başparmağını etkiler. Bununla birlikte diz, ayak bileği, ayak, el, el bileği ve dirsek eklemleri de etkilenebilir. Hastalığın etkilediği eklemlerde ağrı, duyarlılık, kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ile ani olarak gelişen, şiddetli ataklarla seyreder.

Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülür. Gut hastalığı, en çok 40-65 yaş arasında ortaya çıkar. Yaş ilerledikçe gut hastalığı görülme riski artar. Gençlerde  oldukça nadirdir.

GUT HASTALIĞININ NEDENLERİ

Aşırı kilo
Çok sıkı diyet ve açlık
Bazı yiyeceklerin fazla tüketilmesi ( Beslenme tarzı daha önceleri önemli bir neden olarak görüldüyse de, günümüzde, bunun hastalığa yakalanma riskinde fazla bir artış gösterdiği saptanamamıştır)
Operasyon geçirme (diş çekimi gibi basit bir girişim bile neden olabilir)
 Bazı hastalıklar ( şeker hastalığı, yüksek tansiyon)
Eklem travması, yaralanma
Kemoterapi uygulanması
İdrar söktürücü ilaçların alınması (İdrar söktürücü, tansiyon yüksekliğinde kullanılan, vücuttan sıvı atılımını sağlayan ilaçlardır)
Alkol ve sigara kullanımı
Soya çekim birçok hastalıkta olduğu gibi, gut hastalığında da önemli bir faktördür.

GUT HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

Gut hastalığı ataklar halinde gelir. İlk atak şiddetlidir. Eklemlerde ağrı ve şişme olur. Özellikle ayak baş parmağında  görülür. Parmak, çok hassaslaşır, şişme, kızarıklık ve ağrı olur. Ağrı gece ya da sabaha karşı, uykudan uyandıracak kadar şiddetli olabilir.

Eklemlerde, tuz kristalleri (bunlara tofüs denilir)  biriktiğinden, hareket kısıtlanması görülür. Ayrıca şekil bozuklukları, eklemlerin görevini yapamaması gibi durumlar ortaya çıkar. Bu tuz kristalleri, deri altında, avuç içinde, parmak uçlarında da şişliklere neden olur. Çok büyük olduğu durumlarda alınması gerekebilir.

GUT HASTALIĞININ TANISI

Fizik muayene ve tıbbi öykü tanı için çok yararlıdır. Gut hastalığının olduğunu düşündürecek durum, kanda ürik asit miktarının yüksek olmasıdır. Yapılan testlerde bu durum saptanır  fakat vücutda her ürik asit miktarının yüksek olması, gut hastalığının olduğu anlamına gelmez. Bunun dışında gut tanısı koyduracak özel bir kan testi yoktur.

Film çekimi  şişliklerin görülmesini sağlar. Fakat kesin tanısının konması için, eklemlerden alınan sıvıda, ürik asit kristallerinin varlığını tespit etmek gerekir. Bu eklem sıvısı, şişmiş ve ağrılı olan bölgeden alınır.

TEDAVİ NASIL YAPILIR?

Tedavi esas olarak ilaç tedavisi ve diyet alışkanlığındaki değişiklikler olarak sınıflandırılabilir. Hedef ağrının azaltılması, akut atakta iltihap süresinin kısaltılması, tekrarlayan ataklardan korunma ve eklem hasarından korunmadır.

İlaç Tedavisi

Akut ataklarda ki ağrı ve şişmeden korunmak için ağrı kesici iltihap giderici ilaçlar, kortizon veya kolşisin kullanılır.

Diyet

-Beslenmede  dikkatli olunmalıdır. Aşırı miktarda proteinden zengin beslenme kan ürik asit düzeyini artıracaktır.

Gut hastalığında yenebilecek serbest  besinler ; Yağı azaltılmış süt, peynir, yoğurt, kahve, çay, ıhlamur, beyaz ekmek, mısır ekmeği, az yağlı sütten yapılmış ve az şekerli muhallebi, sütlaç, yumurta, sıvı yağlar, patates, makarna, pirinç, erişte, bütün çorba çeşitleri, baharatlar, tere, roka, maydanoz, sirke, patlamış ve haşlanmış mısır, sebzelerin bazıları, meyveler.

Yasak olanlar; Yağlı bütün besinler, yağlı et suları, sakatatlar ( karaciğer, beyin, böbrek, dalak, dil), sucuk, salam, sosis, balıklardan sardalya,  av hayvanlarının eti (kaz, ördek vb...), kepekli ürünler, kuru yemişler. . Alkol kullanmayınız. Fazla miktarda alkol alımı kan ürik asit düzeyini ve gut atakları sıklığını artıracaktır.

Sınırlı miktarda yenilebilecek besinler; Ispanak, bezelye,  karnıbahar, mantar, kuru fasülye,  nohut, mercimek, bulgur.

-Bol sıvı alınmalıdır. Az sıvı alımı böbreklerinizde ürik asit kristallerinizin birikimine neden olacaktır.
-C vitamini içeren besinler tüketilmelidir. Meyveyi bütün haliyle tüketin. Az şekerlisini tercih edin. C vitamini idrarla ürik asit atılımını arttırır ve böylece vücuttaki seviyesini  düşürür.
Obesite yani aşırı şişmanlık kan ürik asit düzeyini yükseltir. Bu nedenle  kilo verilmelidir.

Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi nadiren gut tedavisinde kullanılır. Büyük tofüslerin (eklemlerdeki tuz kristalleri) olması,  eklem içi tofüslerinin varlığında veya tofüslerin vücudun tehlikeli bölgelerinde ortaya çıkması durumlarında cerrahi tedavi uygulanabilir. Tofüsler beyin dışında tüm vücutta ortaya çıkabilmektedir.