Önümüzdeki seçim sonrası için “ciddi plânlar” var. “Köklü değişiklikler” yapılmak isteniyor. “Anayasa” değişecek. Kuvvetle muhtemeldir ki, yeni anayasa ile birlikte;

1- Devletin “siyasi-idari sistem”i değiştirilerek “Hükümet etme sistemi”nde “Parlamenter Sistem”den “Başkanlık Sistemi”ne geçilecek. 

2- “Hukuk sistemi” değişecek. Buna bağlı olarak “adli sistem” ile “infaz sistemi”nin değiştirilmesi gerekecek. Haliyle “suç ve ceza/cezalandırma kavramları”nın da yeniden tanımlanması gerekecek.

3- Kuşkusuz “iktisadi/mali sistem” de değişecek. “İş” ve “emek” piyasasının yapı ve niteliklerinde değişiklikler olacak. “Sermayenin kontrolü”ne dair ciddi gelişmeler ve değişiklikler olabilir. “Yasada liberal, gerçeklikte tekelci bir sermaye yapısı” kurulması sözkonusu olabilir.

4- Bugün zemini hazırlanmış olan “sosyal ve kültürel yapı” değişikliği kendini daha da hissettirecek. Bu hususta çok hassas bir denge sistemi kurulacak, ancak “çoğulculuk” konusunda yeni bir yapılanma olacak. “Devlet aygıtı” karşısında “bireysel ve grupsal örgütlenmeler”in ve “farklı/aykırı düşünce ve hareketler”in yeri ve niteliği yeniden düzenlenecek. Ya bunlar zapturapt altına alınıp “tek tip toplum yapısı”na geçilecek, ya da Devlet aygıtı sosyal yapıya uygun biçimde yeniden biçimlendirilecek.

Yani ülke baştan ayağa değişecek...

Akıllardan geçen, yapılmak istenen bu. “2023 vizyonu” denen şeyin “yepyeni bir Türkiye” olduğunu biliyoruz. Bütün bunlar yapılabilir mi, ne kadarı ne şekilde yapılabilir, ya da yapılırsa bu değişiklikler ne getirip ne götürür, bunu göreceğiz.

Ancak bütün bu işleri yapacak olanın TBMM, yani milletvekilleri olduğunu unutmamak lazım. O halde milletvekili adaylarında aranması gereken çok önemli ve olmazsa olmaz bazı vasıflar, nitelikler bulunmalı. Zira “büyük işler”i başaracak insanların “donanım”ları da güçlü olmalı.

Yukarıda sıraladığım değişikliklerin;

1- “müsbet” yönde ve nitelikte olabilmesi,

2-  “belâlı bir rejim”i oluşturmaması,

3- “Devlet aygıtı” ile “toplum” arasındaki ilişkilerde “toplumun âmir kılınması”,

4- “temel hak ve özgürlükler”in, “özü ve esası” hiçbir şekilde kayıt ve şart altına alınmadan, kısıtlanmadan ve işlevsiz bırakılmadan ihya edilebilmesi,

bu değişiklikleri yapacak parlamento üyelerinin, bazı olmazsa olmaz nitelikleri taşımasıyla mümkün olabilir.

Şimdi bu vasıflardan, “toplumsal beklenti” ve “tabiî gereklilik” olanlarından birkaçını dikkatlerinize arzedeyim. Milletvekili adayı olarak belirlenecek kişi;

“Özgür ve derin düşünce” sahibi olmalı. “Akleden” ve “fikir üreten”, olup bitenleri “özgürce yorumlayabilen”, mevcutla yetinmeyip kendisini geliştirmek ve gelişmelerden haberdar olmak için “okuyan” ve “araştıran” olmalı. “Fikri gelişmiş”, “kimlik ve kişiliği oturmuş”, “zihni berrak”, “beyni özgür”, “ufku geniş”, “özgürlüğüne düşkün”, “topluma sadık”, “çalışkan” ve “üretken” olmalı.

“Kendisiyle ve etrafıyla barışık”, insanlara “hoşgörülü ve sevecen” olmalı. “İç dünyasında sorunlarını halledip tatmin olmuş” halde “ruhi dinginlik” sahibi, “yeteneklerini ve gücünü farkeden ve kullanabilen”, aynı zamanda “insanlarla, sosyal kümelerle ve toplumla barışık”, iş ve duruşunda “sosyal ve siyasal sorumluluk duygusuna sahip”, insanlarla “iletişimi güçlü”, beşeri münasebetlerinde “empati yapabilen” ve “sinerjinin önemini kavrayan” olmalı. “Sosyal bağları güçlü” ve toplum ile hemhal olmalı, mutlaka “sosyal sorumluluklar almış ve başarmış” olmalı. “Sosyal değişim”in gereğini kavramış ve bu hususta yetkin olmalı.

“Tarihini, kültürünü bilen ve geçmişine sımsıkı bağlı”, ama geçmişte kalmayıp, “tarihi birikim üzerine geleceği biçimlendirebilecek bir ufuk ve inkışaf yeteneği” bulunmalı. “Cesur” ve “girişimci” olmalı. Önüne çıkan “engelleri aşma”sını bilmeli.

Dünyadaki gelişmeleri takip etmeli ve onları yerelleştirebilmeli; gelişmelerden haberdar ve onlara karşı tedbirli, “küresel gidişat ve plânlar”ı okuyabilen ve onlara hazırlıklı, “anlık çözüm ve uzun vadeli plânlama/strateji üretme kapasitesini haiz” olmalı.

Devlet ve toplum hayatına dair “farklı alanlarda risk üstlenmiş, sorumluluk almış ve altından kalkmış”, kendi “branşında akademik ve/veya pratik yetkinlik sahibi” ve “işinin ehli” olmalı. 

Mali, hukuki, siyasi, sosyal, kültürel vb. alanlarda kesinlikle “geçmişi ve sicili tertemiz” olmalı; üzerinde herhangi bir “şaibe” bulunmamalı.

Kendini bilmeli, “kapasitesini keşfetmiş” olmalı. Rabbini bilmeli, “Allah’ın hudutlarına ve hükümlerine bağlı” ve O’na “hesap vereceğinin idrakinde” olmalı. Haddini ve edebini bilmeli. Hesabını bilmeli, “ölçüsüz ve hesapsız işlerden uzak durmalı” ve “hesap günü şuuruna ermiş” olmalı.

“Dindar” ve “toplumun inanç, kimlik ve kişilik değerlerine bağlı” olmalı. “Hakkı tanıyan” ve “hakikati takip eden” olmalı.

Bunlar, milletvekili adayları belirlenirken aranması gereken niteliklerden bazıları. Bir de adaylarda asla olmaması gerekenler var. Onlar yarınki yazının konusu.