Romatoid artrit (RA), en sık görülen iltihabi eklem hastalığıdır. Eklemlerde ağrı, sertlik, şişme ve bazen de şekil bozukluklarına neden olan ilerleyici bir hastalıktır. En sık olarak parmaklarda, el bileklerinde, dirseklerde, omuzlarda, çene eklemlerinde, kalçalarda, dizlerde görülür. Genellikle vücudun her iki tarafındaki eklemleri birlikte etkiler. Toplam nüfusun yüzde 2-3’ünde görülür. Kadınlarda erkeklere oranla üç kat daha fazladır.

Romatoid artrit genellikle erken erişkin yaşta veya orta yaşta ortaya çıkar. Ancak bazen ileri yaşa kadar bulgu vermez. Tek bir atak şeklinde olabilir, fakat daha sık olarak tekrarlayan ataklar şeklinde kendini gösterir. Kesin bir tedavisi yoktur, ancak ilaçlar atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilir.

Romatoid Artrit’in Nedenleri

Romatoid artritin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Bununla beraber ailesel bir yatkınlığın olduğu kabul edilmektedir. Bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemi insan vücudunu korumakla görevli bir sistemdir. Romatoid artritte vücut kendi dokusunu yabancı zannederek buna karşı bir savaş başlatır. Eklemlerde iltihap hücreleri toplanır ve bu hücrelerden dokulara zarar verecek maddeler salgılanır.  

Romatoid Artrit’in  Belirtileri

RA'ın bulguları insandan insana değişir. RA'lı  insanda eklem iltihabı genellikle kalıcıdır. Bazı insanlarda hastalık alevlenme nöbetleri ile seyredip ılımlı ve daha yavaş seyirli olabilir. Fakat genellikle hastalık tedavi edilmezse sürekli aktiftir. Hastalık gün geçtikçe ilerler ve kalıcı sakatlık oluşturabilir. Hastalık seyri sırasında yoğun bir iltihabik aktivite vardır, bu nedenle hasta  gün içerisinde kendini çok yorgun ve halsiz hisseder. Bu durum zamanla evlilik yaşamını da olumsuz etkiler. RA'lı hastalarda boşanma oranları, hasta olmayanlara göre daha yüksektir.

Romatoid Artritteki Bulgular

Eklemde ağrı ve sertlik (özellikle sabah saatlerinde),

Eklemlerde şişme, kızarma ve ısı artışı,

Eklemde şekil bozukluğu,

Hafif ateş, bitkinlik,

İştahsızlık, kansızlık,

Cilt altında küçük yumrular (nodül) olur.

Romatod Artrit Teşhisi

Romatoid artrit teşhisi için özel bir test yoktur. Klinik değerlendirme ve muayene bulgularıyla teşhis konulur. Ancak eşlik edebilecek diğer hastalıklar için tahlil gerekli olabilir.

Görüntüleme yöntemleriyle eklem hasarının derecesi belirlenebilir. Röntgen filmi ve MR.

Romatoid artriti, artrit yapan diğer hastalıklardan ayırmak bazen zor olabilir. Aşağıdaki bulgulardan dördü olan hastalarda romatoid artrit olasıdır.

Sabahları yarım saatten fazla eklem tutukluğu ve bunun 1.5 aydan fazla sürmesi,

Üçten fazla eklemde hissedilebilir şişlik,

El ve ayak parmaklarında eklem iltihabı,

Aynı anda her iki eklemde iltihap olması,

Romatizma düğümü,

Kanda RF faktör olması.

Romatoid Artrit Tedavisi

Hastalığın nedeni henüz tam olarak bilinmediğinden, tedavi ile hastalık tamamen ortadan kaldırılamamaktadır. Halen RA'nın kesin tedavisi yoktur. Ancak, tedavi ile geri dönüşümü olmayan eklem hasarları önlenebilmektedir. Güncel tedavi metotları ağrıyı rahatlatma, iltihabı azaltma, eklem hasarını önleme, yavaşlatma ve hastanın iyilik halini sürdürmeyi hedef almıştır. Modern tedaviler RA'lı hastaların hayat kalitesini arttırmıştır.

Tedavinin hedefleri nelerdir?

Romatoid artrit tanısının erken konulması ve hemen tedaviye başlanması ilk hedeftir.

Hastanın ve yakınlarının hastalık hakkında eğitilmesi, tedavi hakkında bilgi verilmesi, tedavi ile oluşabilecek yan etkiler konusunda bilgilendirilmesi,

Hastalığı baskılayarak, hastanın yaşam kalitesini düzeltmek, günlük ve mesleksel aktivitelerini eksiksiz yerine getirebilmesini sağlamak,

Eklemlerde oluşabilecek hasarları en aza indirmek ve hatta engellemek.

Hastaya en uygun tedaviyi vermek ve uygun takip sıklığını belirlemektir.

İlaç Tedavisi

Romatoid artrit tedavisinde kullanılan ilaçlar 4 gruba ayrılabilir;

Ağrı kesiciler,

Steroid olmayan anti inflamatuar ilaçlar,

Hastalık modifiye edici ilaçlar

Kortikosteroid

Tedavi hastaya özel planlanır. İstirahat RA hastalarının tedavisinin en önemli parçasıdır. Özellikle akut alevli dönemlerde ilgili eklemlerin istirahati önerilir. Akut dönem dışında, hastanın kendini iyi hissettiği zamanlarda dengeli olarak verilmiş egzersizler hastaya yarar sağlar.

Yine eklemlerin fonksiyonlarının korunmasında, "splint" adı verilen bazı basit cihazlardan yararlanılabilir. Splintler deformiteleri önlemekte oldukça etkilidirler.

Eklem deformitelerini önlemek için;

 İş yaparken küçük eklemlerden çok büyük eklemlerinizi kullanmaya dikkat edin. (Kapı açarken elinizle değil kolunuzla itin, ya da kavanoz açarken parmaklarınızla değil elinizle açın.)

 Yükü tek bir eklem yerine birden fazla ekleme dağıtmaya çalışın.(Bir kitabı kaldırırken bir değil iki elinizle tutup kaldırın.)

 Eklemlerinizi en "doğal" pozisyonunda kullanmaya çalışın. Aşırı bükme ve zorlanmalardan kaçının.
Fizyoterapist tarafından verilen egzersizler düzenli bir şekilde yapılmalıdır.

Dengeli, sağlıklı, yağ oranı düşük bir diyetle beslenerek genel sağlık durumu iyi tutulmalıdır.

Cerrahi Tedavi

Bazı hastalarda deformiteleri düzeltmek, ağrıyı azaltmak ya da eklemleri kullanabilir duruma getirmek için cerrahi gerekebilir. Hastalara kalça, diz protezi ameliyatları yapılabilir.

Tedavi kararlarının tüm aşamalarında hekim ve hasta arasında sıkı bir işbirliğine ihtiyaç vardır.

Haftaya buluşmak üzere sağlıkta kalın….