Geçen hafta, 4G ihale sürecinde sürpriz bekleyin, demiştim. Ertesi günü sürprizlerden birini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ortaya attı. "4G israf olur 5G'yi bekleyelim" anlamına gelen bir yaklaşım sergiledi.

Bu sürpriz açıklama, ihale sürecine kadar devam eder. Sürprizlerden biri çıktı, diğerlerini bekleyin...

Sürprizler konusunda yazılarımda ipuçları var. 

Peki, 4G'yi atlayıp 5G'yi bekleyelim mi? 

4G ihalesi için getirilen 3 temel eleştiri var: Yerli ekipman üretimi için hazır değiliz. Teknoloji gelişiyor ve iki yıl sonra 5G ihalesine hazırlanalım. Bir diğeri de milyarlarca dolar yatırım israf olur. Olayın siyasi ve ticari çekişmelerini bir kenara bırakıyorum. 

Unutmayalım ki 4G ihalesi, dünya ülkeleri için yeni bir süreç değil. Güney Kore 2010 yılında ticari olarak 4G hizmeti vermeye başladı. Halen 125 ülke 4G sistemlerini kullanıyor. 

Türkiye, 3G ihalesinde 3 yıl, 4G ihalesinde 5 yıl gecikti. 

Eğer teknolojide gelişme sağlanması isteniyorsa, altyapısını hazır tutmanız gerekiyor.

4G sistemlerinde dünyanın en büyük şirketi kabul edilen Huawei, geçen yıl rakibi olan Motorola ile 5G’de işbirliği anlaşmaları yaptı. Aynı şekilde Samsung ve LG’de dünyadaki rakipleriyle 5G sistemlerini geliştirmek için anlaşmalarını geçen yıl tamamladı.

Teknoloji o kadar hızlı gelişiyor ki 2017 yılında test çalışmalarına başlanması beklenen 5G konusunda öngörüler tahmini nitelikte. Mesela, Güney Kore iki yıl sonra geçmeyi planladığı 5G hızında saniyede 800 MB bir veri aktarımı sağlanacağını öngörüyor. İki yıl sonra sadece veri aktarımında daha farklı sonuçlar yaşanabilir.

Buna rağmen Güney Kore’de, ancak 2020 yılında 5G hizmeti kapsamlı şekilde kullanılabilecek. 

3G ihalesi yapıldığında saniyede 5 MB veri aktarımı yaşandığı dönemde 4G için hız maksimum 50 MB tahmin ediliyordu. Şimdi 400 MB hızı aşacak bir yapıdan rahatlıkla bahsedilebiliyor. Bir diğer teknoloji ise iletişim entegrasyonunda nelerin yaşanacağını bilemiyoruz. 

Şu anda 4G için baz istasyonları ile fiber altyapıların entegre iletişiminden bahsedilirken, 5G'de nasıl bir entegre yapının oluşturulacağı konusunda kesin bir altyapı belirlenmiş değil. Belki de elektrik hatları da sisteme dahil edilecek. 

Yerli ekipman konusunda da maalesef yeterli hazırlığımız yok. Bu gidişle 5G teknolojisini de kaçırabiliriz. Çünkü konu sadece 5G sistemleri değil, bu sistemle çalışacak her türlü cihaz üretiminde de varlığınızı göstermek zorundasınız.

Mesela, amazon.com'dan sonra İsviçre Posta Teşkilatı da drone denilen insansız hava araçlarıyla (İHA) posta ve paketleri taşımaya hazırlanıyor. İHA'lar 5G teknolojisiyle sağlıklı şekilde çalışabilir. 

Giyilebilir ürünler, nesneler arası ticaret de aynı şekilde 5G teknolojisinde gerçek fonksiyonlarını gösterebilecekler.

Niye yüksek hıza ihtiyacımız var, diye sorulabilir. Televizyonlarda 3G döneminde yüksek tanımlı televizyonlar popülerdi. Video kameralar ve fotoğraf makineleri de buna uygun üretiliyordu. Şimdi 4G'nin hızına uygun 4K televizyonlar ve video sistemleri üretiliyor. Ya gelecekte görüntü kalitesi ne olacak?

Her sistem kendi sosyal medyasını çıkarıyor. Ortaya çıkalı daha bir ay olmamış olan Periscope'un iyi çalışması için 4G ortamı olması gerekiyor.

Mesela, İsviçre'de yaşayan beyin cerrahımız Gazi Yaşargil, Çin'deki bir ameliyata internet üzerinden görüntülü olarak ancak 5G hızıyla katılabilecek. Veya savunma sanayiindeki teknolojilerle, yabancı saldırılara karşı eş zamanlı harekete geçebileceğiz. 

Yani 17-20 trilyon dolarlık bir global ticari pastaya ulaşacak bir yapıdan bahsediyoruz. Eğer bu pastadan pay alabilirseniz, küresel bir oyuncu olursunuz. Aksini düşünmek bile istemiyorum. Bugün, gereksiz şeylerle Türkiye oyalanıyor ve sanayi çağını kaçırdığımız gibi yeni bir çağı da kaçırabiliriz. 

4G'yi yaşamadan 5G'ye hazır olamayız, bu ihale olmak zorunda.

Google’ın Fi Projesi ve Geleceğin GSM Operatörleri

Google, bir süredir konuşulan ABD'ye özel "Project Fi" kablosuz ağ hizmetini resmi olarak duyurdu. ABD'li servis sağlayıcılar Sprint ve T-Mobile'ın ağları üzerine kurulan hizmet, "nerede olursanız olun, ağlar arasında sorunsuz geçişe" izin veriyor.

Aslında internet üzerinden telefonla görüşmek yeni bir şey değil. Skype uzun zamandır bu alanda hizmet veriyor. Whatsapp, son güncelleme ile sesli görüşmeye başladı. Tango, Wechat, Viber gibi uygulamalar da telefonla görüşme konusunda rekabet içinde. 

Google'un Hangouts uygulaması da sesli ve görüntülü konuşma konusunda birkaç yıldır bir deneyim veriyor. Ancak Fi Projesi daha entegre bir uygulama olarak öne çıkıyor. 

Fi Projesi için yüksek hızlı internet kullanımınızı sağlamak amacıyla geliştirilmiş demek pek yanlış olmaz. Google üzerinden alacağınız hizmet ile cihazlarınız nerede olursa olsun internete bağlanabilecek. Projeye dahil olan kullanıcılar GSM operatörlerinden farklı olarak hem 4G LTE ile hem de Wi-Fi ile bağlantı kullanabilecek.

Proje, kullanıcıların sürekli değişken bağlantı içerisinde olmasını sağlıyor. Yani, Fi Projesi kullanıcısı geziniyorken en hızlı bağlantıyı o bölgede nasıl alabilecekse bağlantı o şekilde sağlanacak. Fi Network’e bağlı olan kullanıcılar eş zamanlı olarak iki baz istasyon ile güçlendirilmiş bağlantı kullanacak. Böylece bağlantının kopma ihtimali mümkün olduğunca en aza indirilmiş olacak, ayrıca Project Fi kullanan kullanıcı tek numara üzerinden bağlantıya dahil olduğu gibi, diğer cihazlarından da eş zamanlı olarak aynı bağlantıyı kullanabilecek.

Konuşma ve mesajlaşmanın ücretsiz olarak sunulacağı Fi Projesi'nde kullanıcılar sadece veri ücreti ödeyecekler. 1 GB ile 100 GB arası veri paketlerinin bulunduğu sisteme giriş için aylık 20 dolar ücret ödemeniz gerekiyor. Ayrıca her GB 10 dolar olarak ücretlendirilmiş. Henüz sistemin sadece ABD’de kullanılacak olduğunu hatırlatmakta fayda var. 

Şimdi GSM operatörleri bu gelişmeler karşısında ne gibi hizmetler geliştirmeleri gerektiğini düşünüyorlar. Yani gelecekte GSM operatörü bile kalmayabilir.