Tarihçilerimiz yakın tarihin olaylarını araştırırken farklı kaynaklardan yararlanmaktadırlar. En yakın tarihimizin olaylarını bile resmi açıklamalar ve o günlerin gazete yazılarıyla aydınlatmaya çalışırlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi bir ilke imza atarak tarih kitaplarımızda bulunmayan, hatta hakkında fazlaca konuşulmayan, konuşulup yazılsa bile kulaktan dolma bilgilerle dolu hamaset kokulu araştırmalara(!)İstiklal Mahkemeleri arşivlerini açarak son verdi. Bugüne dek İstiklal Mahkemeleri hakkında o devirde görev yapmış olanların yayınladıkları hatıratlardan bilgi sahibi olunabilmekteydi. TBMM’nin bu projesiyle Türkiye'nin bir karanlık döneminin daha aydınlanacağını söyleyebiliriz.

Milli Mücadele sırasında TBMM kararlarına karşı çıkanları yargılamak için ve cumhuriyetin ilanından sonra da ilke ve inkılaplara cephe alanları sorgulayıp cezalandırmak üzere kurulan mahkemelerin kararlarının kesin olduğunu, temyiz yahut itiraz yollarının kapalı olduğunu belirtirken mahkemelerin verdikleri kararlarından sorumlu olmadıkları bir yana mahkeme üyelerinin hükümlerini vicdani kanaatlerine göre verdiklerini de ansiklopedik bilgi olarak aktarıyorum.  

TBMM arşivinde  kapalı duran İstiklal Mahkemeleri belgelerinin kamuoyuna açılması çalışmalarına Bülent Arınç’ın TBMM Başkanlığı döneminde başlanmış, Mehmet Ali Şahin zamanında ise kararı alınmıştır.

1920-1927 yılları arasındaki İstiklal Mahkemeleri’nin on ikisine ait belgelerin tasnif edildiğini, elektronik ortama aktarıldığını ve indekslendiğini; İstiklal Mahkemesi kararlarının orijinal hali, çevirisi, zabıtları ve diğer belgelerle birlikte kitaplaştırıldığını söyleyebiliriz.

Belgelerin internetten araştırmacıların kullanımına açılması ve kitap olarak basılması, büyük devlet olarak tarihimize sahip çıkmanın gereği olduğunu, geçmişimizden ders çıkararak geleceğe barış ve huzur içinde güvenle yürüdüğümüzü de göstermektedir.

Meclis arşivlerinde üzerinde en çok tartışılan belgelerin Ankara, Diyarbakır, Eskişehir, Isparta, Kastamonu, Konya, Pozantı ve Sivas’ta sekiz ayrı İstiklal mahkemelerinin dokümanları olduğunu bilgilerinize arz ederken TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in konuyla ilgili özel davetli basın mensuplarıyla yaptığı toplantıda, İstiklal mahkemelerin neden kurulduğunu, o günün şartlarını çok iyi bilmek gerektiğine dikkat çekerek, İstiklal Mahkemesi evrakını araştırmacıların ve tarihçilerin hizmetine sunarken, amaçlarının geçmişimizde yaşanan olayları tartışma malzemesi, suçlama malzemesi haline getirmek olmadığının altını çizdi.

Cemil Çiçek, geçmişte olup bitenleri o günün şartları içinde değerlendirmek, günümüzü ve geleceğimizi daha sağlıklı teminata bağlamak açısından bu arşiv kayıtlarının açılmasında fayda gördük sözleriyle yakın tarihimizin en çok tartışılacak olaylarının anlatıldığı tutanakların olduğu gibi yayınlanarak dedikodu malzemesi olmaktan da çıkardıklarını ifade etti.

Gerek kuruluş, gerekse çalışma düzenleri itibariyle Anayasaya aykırı olan İstiklal Mahkemeleriyle ilgili yasa hükümleri çok partili hayata geçiş döneminde 4 Mayıs 1949’da Demokrat Parti milletvekillerinin teklifiyle yürürlükten kaldırılmıştı.

TBMM Şeref Salonu’nda yapılan toplantı sonunda İstiklal Mahkemeleri tutanaklarına ait belgeler harici bellek ile davetlilere takdim edildi.

Bugünlerde 3 cilt halinde satışa sunulan İstiklal Mahkemeleri tutanaklarının 20 ciltle tamamlanacağını tahmini bilgi olarak aktarırken, TBMM Arşiv Başkanlığı uhdesinde uzman bir ekibin çalışmasıyla gün yüzüne çıkarılan yayınları hazırlayan emekçilerimizi de bu vesile ile tebrik ediyorum.